16 maja o godz. 18.00 w Muzeum Polskim w Ameryce zostanie otwarta wystawa czarno-białych fotografii przedstawiających życie w Polsce w latach 1974–1990 autorstwa Stanisława Kulawiaka (ur. 1954) i Grupy Twórczej SEM (Z. Bzdak, S. Kulawiak, J. Ochoński, A. Rzepecki, K. Wolski). Ekspozycja będzie czynna do 30 czerwca.
Stanisław Kulawiak rozpoczął swoją przygodę z fotografią w 1974 roku w czasie studiów na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Tutaj wraz z grupą kolegów, między innymi Zbigniewem Bzdakiem (dziś fotoreporterem „Chicago Tribune”), prowadził Studencką Agencję Fotograficzną, założył Jaszczurową Galerię Fotografii oraz Grupę Twórczą SEM. Zadaniem tej ostatniej było ingerowanie wielkoformatowymi zdjęciami o charakterze społecznym w przestrzeń publiczną. Jeden z projektów Grupy – odtworzona instalacja 20-metrowej kolejki sklepowej będzie częścią wystawy Na marginesie…
Słowo od kuratora wystawy
Balansując na cienkiej czerwonej linii
Pracując w 2012 roku z fotografem Zbigniewem Bzdakiem nad wystawą „Pielgrzymi”, miałam okazję zaznajomić się z jego obszernym portfolio. Spośród wielu naprawdę wspaniałych, spektakularnych fotografii szczególne wrażenie wywarła na mnie kolekcja czarno-białej fotografii ulicznej z Polski lat 70., a wśród tychże zdjęć najbardziej zainteresowała mnie dokumentacja sklepowych kolejek w Krakowie w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Oglądając zdjęcia z ulicznej 20-metrowej instalacji kolejki, wyobraziłam sobie jej odtworzenie w Muzeum Polskim. Zbigniew przedstawił mi fotograficzne projekty Grupy Twórczej SEM, którą współtworzył, między innymi Akcję Próbną 2 (Kolejka), oraz zaproponował wystawę prac jednego z jej współzałożycieli Stanisława Kulawiaka w MPA. Pomysł został przedstawiony członkowi Rady Dyrektorów i mecenasowi MPA Stephenowi Kusmierczakowi i jego żonie Jamie, którzy zgodzili się hojnie wesprzeć tę wystawę czasową. Oboje wierzą, że fotografie Stanisława Kulawiaka nie tylko prezentują wysoką jakość dokumentalną i artystyczną, ale również przypominają nam o postępie dokonanym przez dzisiejszą demokratyczną Polskę.
Kiedy przeglądałam bogatą kolekcję fotografii Stanisława Kulawiaka dokumentujących Polskę lat 1970 i 1980, zdjęcia zwykłej codzienności sportretowanej ze szczerą prostotą i często z humorem wydały mi się szczególnie bliskie. W wielu z nich znalazłam znajome konotacje z dzieciństwa: wspomnienia miejskich kolejek, podwórkowych gier i zabaw, rodzinnej troski i bliskości, krajobrazu polskiej wsi. Mimo niezgody i sprzeciwu wobec okrutnego totalitaryzmu nie sposób nie patrzeć na własną przeszłość w tym systemie: dzieciństwo, dorastanie, młodość – bez swoistej nostalgii i sentymentu. Fotografie Kulawiaka – mimo iż nie krytykują niczego wprost – często pozwalają nam czytać między wierszami, pozwalają przyjrzeć się bliżej systemowi i w ten sposób opowiedzieć się po stronie ludzi oszukanych i zniszczonych przez komunistyczną utopię. Stanisław Kulawiak porównuje życie w ówczesnej rzeczywistości do balansowania na cienkiej czerwonej linii, którą można było łatwo przekroczyć w jednym lub drugim kierunku, nie zdając sobie z tego sprawy. (Rozmowa z Krzysztofem Szymoniakiem, 23 stycznia 2013) Mam nadzieję, że prezentacja nie tak odległej polskiej przeszłości w fotografiach Stanisława Kulawiaka i Grupy Twórczej SEM zaoferuje interesujące doświadczenie zarówno tym, którzy żyli w komunistycznej Polsce, jak i tym, którzy nigdy nie doświadczyli egzystencji w tej rzeczywistości.
Zapraszam serdecznie do zwiedzania!
Julita Siegel
Wystawa czynna: 16 maja – 30 czerwca 2015
Wernisaż: sobota, 16 maja, 18:00–21:00
Sugerowana donacja: dorośli – 10 dol.; członkowie – 5 dol.; wstęp z katalogiem – 15 dol., 10 dol. dla członków
Zdjęcia: Stanisław Kulawiak
