W Bibliotece im. Richarda J. Daley’ego na Uniwersytecie Illinois w Chicago (UIC) otwarto we wtorek wystawę fotografii zatytułowaną „ILL-BORN. Modernist Polish Architecture Under Communism”. Jej autorem jest wybitny polski reportażysta i fotograf Filip Springer, a organizatorami – Katedra Języka Polskiego i Literatury im. Rodziny Hejna oraz Wydział Sztuki i Historii Sztuki UIC.
W spotkaniu gościa z Polski z publicznością, prowadzonym przez prof. Michała P. Markowskiego, wziął również udział historyk sztuki i architektury – dr Jonathan Mekinda.
Obszerna prelekcja Filipa Springera o polskiej architekturze i jej twórcach była ilustrowana fotografiami z jego dwóch książek: „Źle urodzone. Reportaże o architekturze PRL-u” (2011), od której pochodzi tytuł wystawy oraz „Wanna z kolumnadą. Reportaże o polskiej przestrzeni” (2013).
Pierwsza opowiada o zrealizowanych w czasach panującego w sztuce „realizmu socjalistycznego” – przez utalentowanych architektów nie poddających się politycznie uzasadnianym schematom – znakomitych projektach, dziś zaniedbanych i oszpeconych działaniem czasu. Springer tak opisuje swoje wrażenia z ich zwiedzania: „Skoro to ma być dobra architektura, dlaczego tak spsiała? Skoro spsiała, to dlaczego mi się podoba?”.
A dlaczego te obiekty są „źle urodzone”? Autor odpowiada: „Urodziły się w złym czasie, trudnym, bolesnym, byle jakim i parszywym”.
Tak właśnie pisane są jego książki – lekkim, dosadnym, niemal potocznym językiem, z ogromną znajomością przedmiotu i wielką do niego miłością.
„Wanna z kolumnadą” opowiada o współczesnej – chaotycznej, bezplanowej i brzydkiej – polskiej zabudowie. O ładzie przestrzennym, czyli o czymś, „o czym każdy w Polsce słyszał, ale nikt od dawna tego nie widział”.
Filip Springer jest znakomitym fotografem i pisarzem, którego teksty o poważnych sprawach są tak przystępne i ciekawe, że trudno się od nich oderwać. Oby wystawa na uniwersytecie spowodowała pojawienie się jego książek, których napisał już cztery, w chicagowskich księgarniach.
Richard J. Daley Library znajduje się na kampusie uniwersyteckim przy 801 S. Morgan, Chicago, IL, 60607.
Krystyna Cygielska
