PAP
W środę 1 września przypada 82. rocznica wybuchu II wojny światowej - największej i najkrwawszej wojny w historii ludzkości. Główne uroczyści odbędą się w Gdański i Wieluniu.
Obchody organizowane przez władze Gdańska rozpoczną się 31 sierpnia wieczorem otwarciem wystawy czasowej poświęconej dowódcy Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte - majorowi Henrykowi Sucharskiemu.
W uroczystościach, które odbędą się w środę wczesnym rankiem na Westerplatte, weźmie udział m.in. premier Mateusz Morawiecki, minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak i marszałek Sejmu Elżbieta Witek. Główna część uroczystości państwowych organizowanych przez Wojsko Polskie, rozpocznie się przed Pomnikiem Obrońców Wybrzeża, tuż przed 4.45. To o tej godzinie 1 września 1939 r. nastąpił niemiecki atak na polską Wojskową Składnicę Tranzytową, ulokowaną na gdańskim półwyspie.
Na godz. 9 w środę zaplanowano uroczystości pod tablicą umieszczoną na budynku Dyrekcji Kolei upamiętniającą harcmistrza Jana Ożdżyńskiego. Był on prawdopodobnie pierwszą ofiarą II wojny światowej w stolicy Pomorza. Kolejnym punktem obchodów będzie złożenie wieńców i zapalenie zniczy przy tablicy na budynku Victoriaschule, należącego dziś do Uniwersytetu Gdańskiego. To w Victoriaschule w dniach 1–15 września 1939 r. Niemcy torturowali i zamęczyli członków Polonii gdańskiej. Szacuje się, że liczba aresztantów sięgała nawet 3 tys. osób. Część z nich została później przetransportowana m.in. do obozu koncentracyjnego KL Stutthof.
W południe na placu Obrońców Poczty Polskiej odprawiona zostanie uroczysta msza święta w intencji poległych pocztowców, połączona z modlitwą międzywyznaniową. Weźmie w niej udział m.in. prezydent miasta Aleksandra Dulkiewicz oraz prezes IPN Karol Nawrocki.
O godz. 17 na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na gdańskiej Zaspie zostaną złożone kwiaty; w trakcie uroczystości przewidziano również modlitwę i przemówienia. Na zakończenie Cappella Gedanensis wykona pieśni patriotyczne.
Bogaty program obchodów przygotowało również Muzeum II Wojny Światowej. 1 września placówka będzie otwarta już od godz. 6. Rano odbędzie się tam wernisaż wystawy czasowej "Kiedy się wypełniły dni… Pochówki polskich obrońców Westerplatte". Ekspozycja przybliża sylwetki dziewięciu obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, poległych w trakcie trwającej pomiędzy 1 a 7 września 1939 roku bitwy. Żołnierze ci zostali odnalezieni w 2019 r. w trakcie badań archeologicznych przeprowadzonych na Westerplatte przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Na godzinę 15 zaplanowano pokaz filmu w reżyserii Stanisława Różewicza "Wolne miasto" (1958). Po południu odbędzie się też prezentacja dyrektora MIIWŚ dr. hab. Grzegorza Berendta oraz prezesa IPN dr. Karola Nawrockiego – "Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Stan zaawansowania prac".
Wieczorem na placu przed muzeum zostanie zaprezentowane widowisko muzyczne "7 × Westerplatte". Patronat honorowy nad wydarzeniem objął wicepremier i minister kultury, dziedzictwa narodowego i Sportu prof. Piotr Gliński.
Rocznicę wybuchu II wojny światowej upamiętni także Europejskim Centrum Solidarności, w którym odbywać się będzie całodniowe Forum Międzynarodowe "Europa z widokiem na przyszłość".
Rocznicowe uroczystości odbędą się również w Wieluniu. Wśród historyków nadal trwa spór, czy Luftwaffe zaatakowała 1 września 1939 r. Wieluń, zanim na Westerplatte rozległy się strzały. Wiele wskazuje na to, że to Wieluń był pierwszy. Naukowcy zgodni są jednak, że napaść z powietrza na bezbronne miasto bez celów strategicznych, to pierwsza zbrodnia II wojny światowej.
31 sierpnia, o godz. 17, zostanie zapalony znicz Pokoju i Pojednania na lotnisku w Polskiej Nowej Wsi pod Opolem. To właśnie z tego lotniska 1 września 1939 r. wystartowały niemieckie samoloty do ataku na Wieluń.
Zgodnie z programem tegorocznych obchodów wybuchu II wojny światowej w Wieluniu, które przedstawiła Kancelaria Prezydenta, rozpoczną się one o godz. 4.30 od m.in. przemówienia prezydenta Andrzeja Dudy. Następnie ok. godz. 6 odbędzie się ceremonia złożenia wiązanki kwiatów przed pomnikiem upamiętniającym zbombardowaną synagogę oraz złożenia wieńca przed pomnikiem upamiętniającym nalot bombowy na wieluński szpital pw. Wszystkich Świętych.
Po południu, o godz. 17, na zrekonstruowanych fundamentach wieluńskiej fary zostanie odprawiona msza święta pod przewodnictwem abp. Wacława Depo. W rocznicowe wydarzenia wpisuje się także koncert Igora Herbuta pod tytułem "CHRUST", który odbędzie się na Placu Kazimierza Wielkiego.
82 lata temu, 1 września 1939 r., wybuchła II wojna światowa. Była to największa i najkrwawsza wojna w historii ludzkości, w której Polska poniosła relatywnie największe straty i szkody demograficzne spośród wszystkich państw walczących i okupowanych.(PAP)
autorka: Anna Kruszyńska
