Początkowo do wzornictwa w stylu Nawaho nie podchodziłam z entuzjazmem. Właściwie to opierałam się tym trendom przez dłuższy czas, ale wynikało to z niewiedzy i przejaskrawionej kolorystyki produktów oferowanych na komercyjnym rynku. Dopiero podróż do Arizony przełamała ten opór. Podczas wycieczki bliżej przyjrzałam się oryginalnej kolorystyce, technice tkania i przepięknym muzealnym egzemplarzom.
Od pewnego czasu uwagę projektantów przyciąga proste wzornictwo pochodzące z lokalnych rezerwatów indiańskich. I choć indiańskie motywy są stosowane do dekoracji wnętrz od dziesięcioleci, dzisiaj cieszą się one nową popularnością. Szczególnie łatwo rozpoznawalne są wzory plemenia Nawaho, czy Nawajów (ang. Navajo) i wydają się być wszechobecne w salonach meblowych na poduszkach, dywanach, kocach, a nawet zasłonach. Niewątpliwie jest to spowodowane faktem, że ich bogata kolorystyka i geometryczne kształty doskonale wpasowują się do każdego nowoczesnego wnętrza.
Nie należy jednak mylić dzisiejszych świeżych i uproszczonych trendów z przeszłością, kiedy to wnętrza stylizowano na tzw. Dziki Zachód, gdzie oprócz kocy i dywanów w stylu Nawaho eksponowane były srebrno-turkusowe klamry, skórzane pasy, lassa, czaszki krowie z długimi rogami, kowbojskie buty i kapelusze. Najnowsze interpretacje stylu Nawaho to surowa prostota i niemal całkowity brak akcesoriów kowbojskich. Najnowszy trend to proste i ascetyczne wnętrza uzupełnione jedynie tekstylnymi dodatkami o tradycyjnych wzorach tkanych przez rdzennych Indian. Dzisiejsza wersja tego stylu jest również bardziej stonowana, bo zwraca szczególną uwagę na oryginalną (z początku ograniczoną) kolorystykę i wzornictwo.
Dywany i koce nawajskie to tkaniny produkowane przez Indian zamieszkujących obszar tzw. Four Corners, a więc miejsce, gdzie łączą się w jednym punkcie pod kątem prostym cztery stany: Arizona, Utah, Kolorado i Nowy Meksyk, i gdzie znajduje się największy rezerwat indiański w Stanach Zjednoczonych. Warto zaznaczyć, że teren ten oprócz plemion Nawaho jest też domem dla innych szczepów (jak np. Hopi, Paiute, Ute i Zuni), które również zajmują się tkactwem. Bez wątpienia ich wzornictwo odbija się również w tekstyliach nawajskich, które są tkane ręcznie na tradycyjnych krosnach pionowych przez nawajskie kobiety.
Tekstylia plemion Nawaho były wysoko cenione i poszukiwane przez traperów i handlarzy już w XVII wieku. Wykonane w stu procentach z owczej wełny, cechują je wyraziste i proste geometryczne wzory oraz naturalna kolorystyka. Owcza wełna była uzyskiwana z pierwszych udomowionych w Ameryce Północnej przez Indian owiec Churro sprowadzonych z Hiszpanii, stąd ich nazwa Navajo-Churros. Wełna tej rasy znanej z odporności i adaptacji do skrajnych klimatów cechuje się doskonałymi właściwościami termoizolacyjnymi, higroskopijnymi, dźwiękochłonnymi i pochłanianiem promieniowania UV. Włókna mogą wchłonąć 50 proc. wilgoci nie robiąc wrażenia mokrych. Wełna z churros dostępna była w szerokiej gamie naturalnych kolorów, od bieli i szarości poprzez brązy i czerń; stąd początkowo nie było konieczności jej farbowania. Toteż do połowy XIX wieku, kolory były ograniczone do brązów i bieli oraz indygo.
Wzornictwo Nawaho początkowo ograniczało się do szerokich i wąskich pasów. Charakterystyczne motywy, jak ząbkowane trójkąty i romby stylizowane na kształt diamentów, zaadoptowano dopiero w XIX wieku. Początkowo, przed rozwojem handlu z Amerykanami, plemiona Nawaho przędły jedynie koce na swoje potrzeby i na wymianę z Hiszpanami z Meksyku. Koce były tkane w kilku rozmiarach, ale w trzech głównych formach: koc na siodło, na ramię i tzw. koc wodza (dla prominentnych członków plemion Nawaho). Te dwa ostatnie były tkane na krosnach szerszych niż dłuższych, co było wyjątkowe. Nikt inny w świecie nie tkał w taki sposób. Koce wodzów uznaje się za jedno z największych osiągnięć tkactwa plemion Nawaho. Jednak do najbardziej kolekcjonerskich i rzadkich okazów należą tzw. oślepiacze (ang.Eyedazzlers) przeznaczone na koce do kołysek dziecięcych i znane ze swoich niezwykle jaskrawych kolorów i skomplikowanych wzorów.
W przeciwieństwie do koców – dywany zaczęto produkować dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy okazały się rozchwytywanym produktem na rynku amerykańskim. Od 1930 r. dywany zaczęły przyjmować nazwy od regionów, z którego pochodzą. Dziś każdy taki produkt ma także etykietę dokładnie opisującą produkt i artystę – wykonawcę.
Każdy, kto jest zainteresowany udekorowaniem swojego domu lub biura wyrobami tkaczy Nawaho może znaleźć te oryginalne tekstylia dostosowane do naszych możliwości finansowych. Najczęściej eksponujemy takie dywany rozwieszając je na ścianach obszernych klatek schodowych, korytarzy i salonów. Zaś kocami i narzutami przyozdabiamy kanapy, fotele i łóżka. Jeśli nie mamy na ścianach miejsca, wystarczy wprowadzić wzory Nawaho poprzez kilka poduszek rzuconych na sofę. Mimo, że niektóre dywany osiągają astronomicznie wysokie ceny, to bez problemu można znaleźć dobrej jakości chodnik z interesującym wzorem już za 200 dolarów. Ceny uwarunkowane są rozmiarami dywanu, czy narzuty; zależą też od skomplikowania wzoru. Dodatkowo, na koszt wpływa typ wełny, rodzaj barwnika, okres produkcji oraz czas wykonania. Czas produkcji ręcznie robionego dywanu Nawaho średnio trwa od dwóch do trzech miesięcy. Większe i bardziej skomplikowane wzory mogą zająć nawet do dwóch lat!
Jestem gorąca zwolenniczką toreb, narzut, pledów, koców i dywanów o geometrycznych i śmiałych wzorach indiańskich. I choć nie wszyscy mogą być na to gotowi, uważam, że w każdym domu w Chicago można dla nich znaleźć miejsce; zwłaszcza, że są doskonałe na chłodniejsze pory roku, a zima w Chicago jest długa i mroźna. Natomiast koce Nawaho polecam także, jako przepiękny prezent pod choinkę.
Tekst i zdjęcia: Anna Grochowska NCIDQ, IIDA, LEED AP ID+C
ANNALINE INTERIOR DESIGN LLC
[email protected]
http://annalineid.wix.com/annalineid
https://www.facebook.com/annalineid
https://annalineid.blogspot.com/
