„Polskie obozy śmierci” – takiego sformułowania użył we wtorek podczas ceremonii wręczenia Medali Wolności prezydent USA. Fatalną wpadkę Barack Obama zaliczył przedstawiając życiorys legendarnego kuriera polskiego podziemia, Jana Karskiego. Informacja o gafie amerykańskiego prezydenta wywołała w polskich mediach wielkie poruszenie.
Podczas wtorkowej uroczystości w Białym Domu prezydent Obama uhonorował Medalem Wolności 13 osób. Wśród nich znalazł się Jan Karski, legendarny kurier polskiego podziemia, który w czasie II wojny światowej przekazał na Zachód informacje o zbrodniach nazistów, popełnianych w obozach zagłady. To właśnie podczas prezentacji sylwetki Karskiego padło niefortunne sformułowanie. Prezydent Obama stwierdził, że Karski został „przemycony do warszawskiego getta i polskiego obozu śmierci”. Barack Obama swoje przemówienie odczytywał z telepromptera.
Słowa te błyskawicznie wywołały poruszenie w polskich mediach. „To okropny błąd. Nie rozumiem, jak mogło do niego dojść. Ale na pewno nie było w tym złych intencji. To był po prostu błąd” mówił na antenie TVP Info Szewach Weiss, były ambasador Izraela w Polsce.
Do wystosowania oficjalnych przeprosin wezwał także w opublikowanym niedługo po ceremonii apelu, prezes Fundacji Kościuszkowskiej Alex Storożyński. Podkreśla on, że Karski trafił do „niemieckiego obozu śmierci w okupowanej przez nazistów Polsce”. „Słowa prezydenta Obamy już teraz zostały nazwane w Polsce 'skandalicznymi’.(…) Prezydent musi przyznać się do błędu i przeprosić za niego. Musi zrobić to dla Karskiego i dla innych Polaków, którzy ryzykując swoje życie próbowali powstrzymać Holocaust” – pisze w liście przesłanym naszej redakcji Alex Storożyński. Fundacja Kościuszkowska od lat walczy z historyczną ignorancją i używaniem przez amerykańskie mediach sformułowania „polskie obozy śmierci”.
Medal Wolności w imieniu Jana Karskiego odebrał były minister spraw zagranicznych RP Adam Rotfeld. To najwyższe cywilne odznaczenie, przyznawane przez prezydenta USA za szczególnie wybitny wkład w dziedzinie bezpieczeństwa lub narodowych interesów Stanów Zjednoczonych, pokoju światowego, kultury, jak również innych znaczących dokonań w sferze publicznej lub prywatnej, otrzymali do tej pory m.in. Jan Paweł II, Zbigniew Brzeziński, Jan Nowak-Jeziorański oraz Lech Wałęsa.
Jan Karski był jedną z niewielu osób, które zdecydowały się głośno mówić o zbrodniach nazistów w czasie II wojny światowej. Relację naocznego świadka okrucieństw, do jakich dochodziło w obozach koncentracyjnych w Europie, Karski przekazał wielu prominentnym politykom, w tym m.in. prezydentowi USA Franklinowi Delano Rooseveltowi, apelując o ratowanie Żydów i innych narodowości poddawanych eksterminacji przez nazistów. Dramatyczne apele pozostały jednak bez odpowiedzi. Informacje przekazane przez „kuriera polskiego podziemia” zostały zignorowane przez aliantów.
Jan Karski po zakończeniu II wojny światowej pozostał w Stanach Zjednoczony i oddał się karierze naukowej na Georgetown University. Zmarł w Waszyngtonie w 2000 roku.
Oprócz Jana Karskiego Medalami Wolności uhonorowani zostali:
Madeleine Albright – pierwsza kobieta na stanowisku Sekretarza Stanu USA
John Doar – prawnik, w latach 60. aktywnie zaangażowany w walkę na rzecz ochrony praw człowieka i równouprawnienia Afroamerykanów
Bob Dylan – piosenkarz, kompozytor, autor tekstów, pisarz i poeta
William Foege – lekarz epidemiolog; w latach 70. prowadzona przez niego kampania pozwoliła opanować epidemię czarnej ospy
John Glenn – pilot, astronauta
Gordon Hirabayashi – japońsko-amerykański dysydent; w czasie II wojny światowej przeciwstawił się internowaniu przez USA Japończyków
Dolores Huerta – współzałożycielka Krajowego Stowarzyszenia Pracowników Rolniczych (National Farmworkers Association), działaczka ruchu praw kobiet i związkowców latynoskich
Juliette Gordon Low – założycielka Girl Scouts (pośmiertnie)
Toni Morrison – amerykańska pisarka
Szymon Peres – izraelski polityk, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
John Paul Stevens – w latach 1975-2010 sędzia Sądu Najwyższego
Pat Summitt – legendarna trenerka żeńskiej koszykówki.
mp
