Minnesota zajmuje obszar 225 365 km² (12. pod względem wielkości), który zamieszkuje 5 167 101 mieszkańców (21. pod względem ludności). Powstała 11 maja 1858 roku jako 32 stan w wyniku wyodrębnienia ze wschodnich obszarów Terytorium Minnesota. Minnesota znana jako „Kraina 10 000 jezior„ lub „Stan Gwiazdy Północnej„, oferuje mieszkańcom oraz turystom liczne możliwości rekreacji.
Rozwój przemysłu i rozkwit produkcji na początku XX w. sprowokował część populacji do przeniesienia się z obszarów wiejskich do miast. Mimo to rolnictwo ciągle dominowało w gospodarce. Ekonomia Minnesoty została ciężko dotknięta przez wielki kryzys, który spowodował spadek zarobków wśród rolników, zwolnienia wśród górników i protesty klasy robotniczej. Dodatkowym nieszczęściem, które dotknęło zachodnią Minnesotę i obie Dakoty, była susza w latach 1931–1935. Program „New Deal” umożliwił częściowe odrodzenie ekonomiczne. Roboty publiczne i inne programy naprawcze w stanie zakładały pewne prace dla Indian w ich rezerwatach, a ustawa o reorganizacji Indian z 1934 r. umożliwiła plemionom zorganizowanie własnych władz samorządowych. Dało to Indianom ważny głos w decydowaniu o sprawach stanu oraz promowało większą tolerancję dla obrzędów plemiennych, ponieważ ceremonie religijne i język narodowy nie były już dłużej tłumione.
Po II wojnie światowej wzrost gospodarczy nabrał tempa. Nowe technologie zwiększyły wydajność w rolnictwie, dzięki automatyzacji podajników dla trzody i bydła, dojarek na farmach-mleczarniach i hodowli kurczaków w wielkich budynkach. Uprawy stały się bardziej wyspecjalizowane dzięki hybrydom kukurydzy i pszenicy oraz coraz powszechniejszemu wykorzystaniu maszyn rolniczych, takich jak traktor czy kombajn. Profesor Norman Borlaug z Uniwersytetu Minnesoty miał własny wkład w ten rozwój, część zielonej rewolucji. Wzmożony rozwój suburbanizacji spowodowany był wzrostem powojennego zapotrzebowania na mieszkania i wygodny transport. Wzrosła mobilność, a następnie możliwości bardzo wyspecjalizowanych prac. Po wojnie Minnesota stała się centrum technologicznym. Firma Engineering Research Associates została założona w 1946 r. w celu produkcji komputerów dla marynarki wojennej. Po późniejszym połączeniu z Remington Rand powstało Sperry Corporation. William Norris opuścił Sperry w 1957 r. i utworzył Control Data Corporation (CDC). Cray Inc. powstało, gdy Seymour Cray opuścił CDC, aby stworzyć własną firmę.
W Minnesocie znajduje się 17 miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców. W porządku malejącym są to: Minneapolis, Saint Paul, Rochester, Duluth, Bloomington, Plymouth, Brooklyn Park, Eagan, Coon Rapids, St. Cloud, Burnsville, Eden Prairie, Maple Grove, Woodbury, Blaine, Lakeville i Minnetonka. Z tej listy tylko Rochester, Duluth i St. Cloud znajdują się poza obszarem metropolitalnym Twin Cities. Populacja Minnesoty nadal rośnie, głównie w ośrodkach miejskich. Liczba ludności w metropoliach hrabstw Sherburne i Scott podwoiła się w latach 1980-2000, podczas gdy w 40 z 87 hrabstw liczba mieszkańców spadła w tym samym czasie.
Od zaledwie 6100 mieszkańców w 1850 r. populacja urosła do 1, 75 mln w 1900 r. W każdej z 6 kolejnych dekad zaobserwowano 15% wzrost populacji, która w roku 1960 osiągnęła poziom 3, 41 mln osób. Następnie wzrost osłabł i w roku 1970 wynosił 11% (3, 8 mln mieszkańców), przez następne 30 lat liczył średnio 9%, w 2000 r. stan zamieszkiwało 4, 91 mln ludzi. Najnowsze dane dotyczące liczby mieszkańców pochodzą z 1 lipca 2006 r. i wynoszą 5 167 101 osób. Tempo wzrostu populacji, wiek i płeć rozkładają się w przybliżeniu jak średnie krajowe. Grupy mniejszościowe w Minnesocie pomimo wzrostu, są ciągle w znacznie mniejszej proporcji do całości populacji, niż w przypadku całego kraju.
Polonia w Minnesocie
Pierwsi osadnicy z terenów rozbiorowej Polski pojawili się na terenie stanu w latach 50. XIX wieku, osiedlając się w okolicach miasta Winona. Emigracja ta miała podłoże zarówno polityczne, jak i czysto ekonomiczne. Wśród emigrantów znalazł się m.in. Hieronim Derdowski, poeta kaszubski (zm. 1902 w Winonie). Zgodnie z danymi z 2000 roku, ok. 260 000 mieszkańców Minnesoty deklarowało pochodzenie polskie, co pod względem liczebności lokuje ich na 7. miejscu pośród grup etnicznych i rasowych na tym obszarze. Na przestrzeni ponad stu lat istniało (lub istnieje) wiele organizacji skupiających Polaków, np. Związek Narodowy Polski, Polish White Eagle Association, Polish American Cultural Institute Of Minnesota; istniała także polskojęzyczna prasa: Wiarus (rok zał. 1886) czy Nowiny Minnesockie (1916-1978). Założono także około 50 polskich parafii, w tym parafię Świętego Krzyża. Na terenie stanu spotkać można nazwy miejscowości związane z Polską: Sobieski, Wilno, Pulaski.
Ponad 75% mieszkańców wywodzi się z Europy Zachodniej, w głównej mierze ich przodkowie byli pochodzenia niemieckiego (39, 2%), norweskiego (17, 2%), irlandzkiego (11, 9%) i szwedzkiego (9, 6%). W roku 2005 – 6, 3% mieszkańców stanowiły osoby urodzone poza granicami USA, w porównaniu dla całego kraju ten współczynnik wynosi 12, 4%. Stan posiadał reputację jednorodnego, ale i to uległo zmianie. Populacja latynoska w Minnesocie rośnie gwałtownie, a nowi imigranci przybywają z całego świata, włączając w to Hmongów, Somalijczyków, Wietnamczyków, Hindusów oraz mieszkańców byłego bloku socjalistycznego.
Gospodarka
Kiedyś oparta głównie na surowcach naturalnych, gospodarka Minnesoty przekształciła się przez ostatnie 200 lat, kładąc nacisk na produkcję wyrobów gotowych i usługi. Być może najbardziej znaczącą cechą gospodarki jest jej urozmaicenie, względna wydajność sektora biznesowego dorównuje krajowej. Gospodarka stanu w roku 2005 wytworzyła PKB o wartości 235 mld dolarów. 36 z 1000 czołowych amerykańskich publicznych przedsiębiorstw handlowych (wg dochodów w 2006 r.) posiada swoje kwatery główne w Minnesocie, zaliczają się do nich firmy takie jak: Target, UnitedHealth Group, 3M, Medtronic, General Mills, U.S. Bancorp oraz Best Buy. Druga co do wielkości prywatna spółka w USA, Cargill, ma swoją siedzibę w mieście Wayzata. W 2005 r. dochód na osobę wynosił 37 290 dolarów, 10 co do wielkości w kraju. Natomiast mediana dochodów gospodarstw domowych w latach 2002 – 2004 liczyła 55 914 dolarów, piąty wynik w USA, a najwyższy wśród 36 stanów poza wschodnim wybrzeżem.
Przemysł i handel
Wczesną gospodarkę tworzyły handel skórami oraz rolnictwo. Minneapolis rozwijało się naokoło młynów wodnych napędzanych przez wodospad St. Anthony. Chociaż obecnie mniej niż 1% populacji zatrudnione jest w sektorze rolniczym, pozostaje on główną częścią stanowej gospodarki, sklasyfikowanej na 6. miejscu w kraju pod względem wartości sprzedanych produktów. Minnesota jest w USA największym producentem buraków cukrowych, kukurydzy cukrowej i grochu do przetwarzania, a także hodowcą indyków. Ważne jest również leśnictwo, do którego zaliczamy pozyskiwanie drewna, przetwarzanie papierówki oraz produkcja papieru.
Metropolia Minneapolis-Saint Paul uważana jest za artystyczną stolicę Midwestu. Głównymi muzeami sztuki pięknej są Minneapolis Institute of Arts, Weisman Art Museum oraz Walker Art Center. Orkiestra Kameralna Saint Paul oraz Orkiestra Minnesota to pełnoetatowe, profesjonalne zespoły muzyczne wykonujące koncerty oraz oferujące programy edukacyjne dla społeczności lokalnej. Publiczność wydarzeń teatralnych, muzycznych i kabaretowych jest w okolicy bardzo liczna, co można przypisać zimnym zimom, dużej populacji z wyższym wykształceniem oraz powszechnie dynamicznej gospodarce. W 2006 r. „Teatr Guthrie” przeniósł się do nowego budynku szczycącego się 3 scenami oraz widokiem na rzekę Missisipi. Pod względem obłożenia miejsc siedzących w teatrach Twin City, z około 2, 3 mln sprzedawanych corocznie biletów, ustępuje w USA jedynie Nowemu Jorkowi. Doroczne obchody Festiwalu „Fringe” to połączenie teatru, tańca, improwizacji, musicali, przedstawień kukiełkowych i sztuki wizualnej. Ten 11-dniowy letni festiwal składa się z ponad 800 spektakli i jest największym świętem artystycznym w USA.
Zdrowie i edukacja
Mieszkańcy Minnesoty mają wysoki poziom uczestnictwa w czynnościach pozadomowych, stan sklasyfikowany jest na 1. miejscu pod względem odsetka osób, które ćwiczą regularnie. Minnesota ma najniższą w kraju liczbę przedwczesnych zgonów, 3 z najmniejszych wskaźników śmiertelności wśród noworodków i drugą co do długości średnią życia. Według państwowego urzędu statystycznego, 91% populacji stanu ma ubezpieczenie zdrowotne, największy procent w całym kraju. Te i inne miary wskazują Minnesotę jako najzdrowszy stan w USA.
Opieka zdrowotna gwarantowana jest przez obszerną sieć szpitali i klinik, listę otwierają 2 instytucje o krajowej renomie. Szkoła Medyczna na Uniwersytecie Minnesota jest wysoko notowaną instytucją nauk medycznych o licznych osiągnięciach, a badania tam prowadzone przyczyniły się znacząco do rozwoju stanowego przemysłu biotechnologicznego. Usytuowana w Rochester Klinika Mayo prowadzi praktyki medyczne o ogólnoświatowej renomie. Mayo i Uniwersytet współdziałają w stanowym programie prowadzącym badania nad nowotworami złośliwymi, chorobą Alzheimera, chorobami serca, otyłością i innymi.
Prawo i rząd
Podobnie jak w rządzie centralnym Stanów Zjednoczonych, w Minnesocie istnieje trójpodział władzy na: wykonawczą, ustawodawczą i sądowniczą. Organ wykonawczy kierowany jest przez gubernatora. Obecnie urząd ten sprawuje Mark Dayton.
Z Minnesoty pochodzi 11 z 20 graczy „złotej” drużyny hokejowej z Zimowych Igrzysk w Lake Placid (z tego stanu wywodził się również trener tej reprezentacji Herb Brooks), jak również brązowi medaliści w curlingu z Turynu. Pływak Tom Malchow zdobył złoty medal na Letnich Igrzyskach w 2000 r. oraz srebrny w 1996.
Rekreacja
Mieszkańcy Minnesoty są aktywni fizycznie na wysokim poziomie, a wiele z ich zajęć odbywa się poza domem. Silne zainteresowanie ochroną środowiska przypisywane jest popularności naturalnej rekreacji. Weekendowe czy dłuższe wycieczki do rodzinnych chatek nad licznymi jeziorami są sposobem na życie dla wielu osób. W ciepłe miesiące rośnie popularność sportów wodnych, takich jak narciarstwo wodne, zapoczątkowane w tym stanie, żeglarstwo, kajakarstwo czy wędkarstwo. Ponad 36% mieszkańców Minnesoty łowi ryby, co jest drugim po Alasce wynikiem w kraju.
W czasie, gdy zamarzają jeziora, wędkarze nie przerywają swoich praktyk i praktykują wędkarstwo podlodowe, które rozpowszechniło się wraz z przybyciem pierwszych skandynawskich imigrantów. Mieszkańcy Minnesoty doskonale nauczyli się obchodzić z długimi, ostrymi zimami uprawiając liczne sporty, takie jak: łyżwiarstwo, hokej, curling, broomball, biegi narciarskie czy jazda na skuterze śnieżnym.
Stanowe i państwowe lasy, jak również 71 rezerwatów, wykorzystywane są przez cały rok do polowań, kempingowania oraz wędrówek. Znajduje się tu ponad 20 000 mil wewnątrzstanowych szlaków dla skuterów śnieżnych, najwięcej w całym kraju ścieżek rowerowych oraz stale rosnąca liczba szlaków turystycznych. Wiele z tras wędrówek pieszych i rowerowych używana jest zimami do narciarstwa przełajowego.
Symbole
Symbole Minnesoty odzwierciedlają jej historię, różnorodność krajobrazu oraz zamiłowanie jej mieszkańców do przyrody. Nur lodowiec jest najbardziej znanym symbolem Minnesoty. Jego charakterystyczny krzyk słyszalny jest w letnich miesiącach w północnej części stanu, sporadycznie ptak ten pojawia się też w rejonie jezior południowych.
Na podstawie Wikipedia opracowała:
Irena Wojs
