Katyń – poszukiwanie sprawiedliwości
W dniu 15 września 2011 w budynku Kongresu Amerykańskiego w Waszyngtonie spotkali się przedstawiciele licznych organizacji polonijnych, aby przedyskutować sprawę poszukiwania sprawiedliwości dla ofiar zbrodni katyńskiej. Konferencję otwarła Maria Szonert, Prezydent Libra Institute w Cleveland w stanie Ohio. Maria Szonert jest również prezesem Fundacji Kresy-Syberia, instytucji charytatywnej zajmującej się badaniami historii Polaków wysiedlonych i deportowanych w głąb Związku Radzieckiego w okresie II wojny światowej. Konferencję tą zorganizowano z inicjatywy Marcie Kaptur, długoletniej reprezentantki stanu Ohio w Kongresie Amerykańskim. Marcie Kaptur była po raz pierwszy wybrana do Kongresu w 1983 roku, jest najstarszą stażem kobietą wśród członkiń Kongresu Amerykańskiego. Dzięki jej zdecydowanemu poparciu doszło do realizacji budowy pomnika II wojny światowej w Waszyngtonie. W ubiegłym miesiącu, wraz z kongresmanem Danielem Lipinskim wystosowała list do prezydenta Baracka Obamy z apelem o udostępnienie wszelkich materiałów dotyczących zbrodni katyńskiej, które dotychczas były utajnione. W liście tym Marcie Kaptur i Daniel Lipinski piszą, że rodziny ofiar Katynia, Polonia amerykańska, mają prawo do wszelkich dokumentów z historii II wojny światowej.
Maria Szonert powitała obecnego prezesa Kongresu Polonii Amerykańskiej (KPA) Franka Spulę oraz prezeskę KPA, oddział stanu Illinois, Marię Anselmo. Prezes Frank Spula w swoim przemówieniu dziękował Aurelii Pucinskiej za jej zaangażowanie sprawą Katynia, przypomniał, że w ubiegłym roku był zaproszony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego, aby poleciał wraz z nim do Katynia na obchody 70-lecia tej zbrodni. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności nie mógł skorzystać z tego zaproszenia, gdyż miał wcześniejsze zobowiązania. Prezes Spula mówił, że w ostatnim czasie da się zaobserwować zwiększenie zainteresowanie koniecznością upamiętnienia ofiar Katynia. Społeczność Polska nigdy nie zapomni tego przestępstwa. Świadczą o tym liczne pomniki ofiar Katynia, tak w Polsce jak i za granicą. Prezes Spula przypomniał film Andrzeja Wajdy o Katyniu oraz film kalifornijskiego reżysera “Żona oficera”. Prezes Frank Spula uhonorował Marcy Kaptur wyróżnieniem KPA za jej bezinteresowną służbę społeczną i oddanie sprawom Katynia. Jej zawodowe osiągnięcia są dumą Polonii amerykańskiej.
W imieniu Instytutu Polityki Światowej przemawiał prezes John Lenczowski, autor kilku książek i licznych artykułów z dziejów Polski. Mówca przypomniał, że Polska reprezentowała długie tradycje wolności, które nie istniały w innych częściach Europy. Tradycje te uważane były w Rosji za niebezpieczne i Kreml był zdecydowany, aby to wyeliminować. Morderstwo w Katyniu było wymierzone przeciwko specyficznej socjalnej i politycznej grupie Polaków.
XX wiek był najbardziej krwawym stuleciem w historii ludzkości. Prezes Lenczowski stwierdził, że gdyby przestępstwo katyńskie nie było ukrywane, wówczas zupełnie inaczej wyglądałyby losy Europy. Rosja od kilkudziesięciu lat zaciera ślady tej zbrodni. W 1959 roku Rada Ministrów Rosji Sowieckiej zdecydowała się zniszczyć kartoteki 22,000 Polaków zamordowanych w lesie katyńskim. W czerwcu 1969 roku generał F. Fieszczenko meldował decyzje likwidacji masowych polskich grobów w lesie Piaticzatki, w pobliżu Charkowa przy użyciu chemikaliów. Podobnie zbeszczeszczono szczątki 3739 polskich oficerów w obozie starobielskim przy pomocy chemicznych kwasów i potem maszynowo zmielono. Przez ponad 50 lat morderstwo katyńskie było przemilczane, dopiero w 1990 roku rząd rosyjski przyznał, że była to zbrodnia popełniona przez sowiecką tajną policję. Rosyjskie śledztwo zostało zakończone w 2004 roku i zaklasyfikowane jako przestępstwo pospolite.
Według Rosjan przestępstwo pospolite po 10 latach ulega przedawnieniu. Tym samym, rodzinom ofiar Katynia nie przysługuje żadne odszkodowanie. Jest to pogwałcenie międzynarodowego prawa, które nie dotyczy przestępstw wojennych. To kilkunastoletnie śledztwo rosyjskie podsumowano w 183 tomach dokumentów, które zaklasyfikowano do grupy tajnych. Rosja twierdzi, że zrobiła dużo w celu wyjaśnienia tej zbrodni. 67 tomów śledztwa uznano za powszechnie dostępne, 80 uznano za tajne, pozostałe 36 ściśle tajne są nadal niedostępne.
Po smoleńskiej katastrofie z 10 kwietnia 2010 r. Rosja obiecała, że przekaże Polsce dokumenty śledztwa. Polska otrzymała 148 tomów, pozostałe 35 ściśle tajnych są nadal niedostępne. Rodziny ofiar Katynia nadal czekają na sprawiedliwość tego potwornego przestępstwa II wojny światowej. Żyją jeszcze dzieci pomordowanych Polaków. Zadawano sobie pytanie, czy zbrodnia katyńska doczeka się sprawiedliwości. Eksperci są jednomyślni stwierdzając, że sprawiedliwość domaga się całkowitego rozliczenia z prawdą. Trybunal w Norymberdze nie mial dowodów, aby oskarżyć Niemców o zbrodnie Katyńską, końcowy wyrok przemilczał jednak, że sprawcą była Rosja Sowiecka. Brak sprawiedliwego rozrachunku za Katyń jest głęboko zakorzeniony w psychice Polaków.
Porownywano to do stosunków pomiędzy Polską a Niemcami. Polacy często podróżują do Niemiec bez poczucia krzywdy. Nie można tego powiedzieć o Polakach podróżujących do Rosji. Niemiecka młodzież jest informowana o przestępstwach podczas II wojny światowej, podczas gdy w Rosji nie ma żadnych wzmianek o Katyniu w szkolnych podręcznikach historii. Rosjanie mówią, że Katyń był odwetem za śmierć tysięcy sowieckich jeńców w polskiej niewoli po zakończeniu wojny z 1920 roku. Była to jednak krańcowo odmienna sytuacja, wojna w 1920 roku była agresją Rosji Sowieckiej na Polskę, śmiertelność była spowodowana wybuchem epedemii w obozie rosyjskich jeńców wojennych.
W 1952 roku z inicjatywy kongresmana Romana Pucińskiego badaniem zbrodni katyńskiej zajęła się specjalna Komisja Kongresu Stanów Zjednoczonych.
W swoim końcowym raporcie Komisja zalecała między innymi powołanie międzynarodowej komisji, która miałaby zająć się zbrodnią katyńską i innymi podobnymi przestępstwami. Komisja zalecała, aby delegat Stanów Zjednoczonyć w Organizacji Narodów Zjednoczonych wniósł skargę przeciwko Rosji Sowieckiej w sprawie zbrodni katyńskiej. Zbrodni, która była pogwałceniem zasad prawnych, akceptowanych przez cywilizowany świat. W uznaniu zasług kongresmana Romana Pucińskiego Kongres Polonii Amerykańskiej ufundował nagrodę Jego imienia w uznaniu zasług przy pozytywnym regulowaniu problemów nurtujących Polonię amerykańską.
Tegoroczną, pierwszą Nagrodę Romana Pucińskiego otrzymał senator Mark Kirk za wysiłki na rzecz włączenia Polski do ruchu bezwizowego. Dyplom wręczali prezes KPA Frank Spula oraz prezeska Wydziału Stanu Illinois KPA Mary Anselmo. W dniu tym senator Mark Kirk obchodził swoje 52. urodziny. Eksperci są zdania, że Polonia powinna domagać się moralnego zadośćuczynienia z powodu zmowy milczenia i tłumienia informacji o zbrodni katyńskiej. Mamy prawo domagać się odszkodowania rządu amerykańskiego poprzez założenie Instytutu Prawdy o Katyniu oraz wypłaceniu odszkodowań rodzinom ofiar zbrodni katyńskiej z amerykańskim obywatelstwem.
Kongresman Dennis Kucinich w swoim krótkim przemówieniu mówił o katastrofie smoleńskiej, o konieczności poszukiwania prawdy morderstwa 22.000 tysięcy oficerów w Katyniu. Kongres Polonii Amerykańskiej, oddział stanu Ohio, uhonorował kongresmana Dennisa Kucinicha za jego bezinteresowne poparcie spraw polonijnych.
Aurelia Puciński przypomniała, że generał Sikorski informował Churchila i Roosevelta o Katyniu. Moskwa zareagowała zerwaniem stosunków dyplomatycznych z tymczasowym rządem polskim. Sowiecki dziennik „Prawda” pisał, że Polacy są niemieckimi kolaborantami. Amerykański Departament Stanu odmówił oskarżenia Rosji Sowieckiej, gdyż byłoby to niekorzystne w istniejącej sytuacji politycznej. Była to konspiracja milczenia. Zachodni alianci wygrali wojnę, ale bez sprawiedliwości dla ofiar wojennych. Aurelia Pucińska przypomniała, że kilka dni temu obchodziliśmy 10. rocznicę zamachów w Nowym Jorku, w Waszyngtonie i w Pensylwanii. Telewizja pokazywała cierpienia rodzin poległych w tej katastrofie. Cywilizowany świat nie mógł niestety oglądać łez dzieci ofiar sowieckiego barbarzyństwa w Katyniu.
Wielu ekspertów prawa międzynarodowego jest zdania, że Polska powinna wnieść skargę przeciw Federacji Rosyjskiej, jako następcy Związku Radzieckiego, z powodu zbrodni katyńskiej. Polsko-rosyjska przyjaźń powinna bazować na pełnym ujawnieniu faktów przestępstwa w Katyniu. Powinien to być swego rodzaju rachunek sumienia i pokuta w formie kompensacji dla rodzin ofiar Katynia i dla państwa polskiego. To powinno być fundamentem przyszłego porozumienia pomiędzy Rosją i Unią Europejską.
Zakończeniem Konferencji było wystąpienie Wesley’a Adamczyka, syna zamordowanego oficera polskiego w Katyniu. W swoim przemówieniu pan Adamczyk przypomniał o konieczności otwarcia wszystkich dokumentów dotyczących zbrodni katyńskiej, ale także w celu uhonorowania ofiar tej zbrodni, Polaków. Na pomniku katyńskim w Baltimore wyryto słowa naszego wieszcza narodowego Adama Mickiewicza: “Jeżeli zapomnę o nich, Ty Boże w Niebie zapomnij o mnie”.
Jan Płachta
