W środę 15 kwietnia pożegnaliśmy uroczyście wielkiego przyjaciela Polonii amerykańskiej, prezesa „Wspólnoty Polskiej”, pierwszego marszałka Senatu RP – prof. Andrzeja Stelmachowskiego.
O godz. 14:00, w warszawskiej katedrze św. Jana, odbyła się uroczysta, żałobna Msza św., której przewodniczył metropolita warszawski, abp Kazimierz Nycz. Homilię wspominającą sylwetkę zmarłego wygłosił ks. kardynał prymas Józef Glemp. „Pierwszą jego troską była Polska… służył jej oraz sprawiedliwości i prawdzie – mówił – był rzetelnym chrześcijaninem, absolutnie i drobiazgowo uczciwym”. W mszy udział wzięli m.in. prezydent, marszałek Senatu RP, prezes PiS, wicemarszałek Sejmu, wielu posłów i senatorów, rektorzy uczelni warszawskich, poznańskich i wrocławskich i wiele ważnych osobistości. Prezesa „Wspólnoty Polskiej” żegnały delegacje organizacji polonijnych z całego świata. W imieniu Polonii amerykańskiej w ceremoniach pogrzebowych wziął udział prezes KPA i PNA, Frank Spula.
Po zakończeniu mszy w katedrze orszak żałobny udał się ulicami Warszawy na cmentarz Powązkowski, przejazd był imponujący. Kilkanaście autokarów, wiele samochodów osobowych, mikrobusów, przy zamkniętym ruchu ulicznym, powoli przemieściło się pod bramę św. Honoraty, cmentarza Powązkowskiego. Tutaj o godz. 17:00, w obecności prezydenta RP, przez alejki cmentarne, do grobu, kondukt poprowadził abp Nycz.
„Żegnamy jednego z twórców tego wolnego państwa, w którym żyjemy od 20 lat. Cała jego działalność warta jest zapamiętania na zawsze.. – mówił podczas pogrzebu prezydent Kaczyński – pracował do ostatnich chwil swojego życia. Widziałem się z nim pięć dni przed śmiercią, w pałacu prezydenckim. Pracował, przyjmował interesantów, załatwiał sprawy”. Na cmentarzu, krótkimi mowami, pożegnali marszałka Stelmachowskiego: marszałek Senatu RP – Bogdan Borusewicz, obecny prezes „Wspólnoty Polskiej” – Maciej Płażyński, dziekan wydziału prawa Uniwersytetu Warszawskiego – prof. Krzysztof Rączka. W uroczystościach wzięło udział kilkuset żałobników. Kolejka składających hołd, wieńce i kwiaty nie miała końca.
Wieczorem, w siedzibie „Wspólnoty Polskiej”, na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, odbyło się spotkanie delegacji polonijnych z całego świata. W wieczornicy wziął udział marszałek Senatu RP, Bogdan Borusewicz. Padło wiele pięknych słów, przypomniano wiele wspaniałych chwil, w których udział miał śp. Andrzej Stelmachowski. Daj mu Boże wieczny odpoczynek!
Prof. Stelmachowski urodził się 28 stycznia 1925 roku w Poznaniu. Podczas II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej i walczył w Powstaniu Warszawskim. W latach 1943–44 studiował na wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego (uniwersytet podziemny), w latach 1945–47 studiował na Uniwersytecie Poznańskim, tam też się doktoryzował. Tytuł profesorski otrzymał na Uniwersytecie Wrocławskim, a następnie Warszawskim. Był profesorem prawa cywilnego i rolnego. Autorem wielu publikacji i książek, w tym podręczników prawa. W sierpniu 1980 r. został prawnym doradcą Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, a później ekspertem NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”.
Był jednym z głównych inicjatorów i negocjatorów Okrągłego Stołu. W czerwcowych wyborach do Senatu RP, został wybrany jego marszałkiem. Był członkiem komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie (1989 – 1990). Prof. Stelmachowski sprawował funkcję ministra Edukacji Narodowej w rządzie premiera Olszewskiego. Od lutego 1990 do maja 2008 był prezesem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, którą to organizację stworzył od podstaw.
Od lutego 2007 był doradcą Prezydenta RP do spraw Polonii. Zmarł 6 kwietnia 2009, przeżył 84 lata, zostawił żonę i dwóch synów. Odszedł wielki autorytet i człowiek otwartego serca. Cześć jego pamięci!
Maciej Cybulski
