Jesteśmy istotami socjalnymi i nasze życie towarzyskie ma wielki wpływ na to, jak się czujemy psychicznie. Bez długotrwałych, pozytywnych i znaczących znajomości nasze życie byłoby puste i bezwartościowe. Już od samego początku, od momentu narodzin, nasze przeżycie zależy od jakości relacji, zazwyczaj tej z matką lub osobą, która opiekuje się niemowlakiem. Od tej samej relacji zależy nasz późniejszy kontakt z innymi ludźmi. Od zawsze jakość życia zależała od zaadaptowania się do grupy i umiejętności kształtowania współzależnych relacji, które ułatwiały przeżycie. Tak też jest obecnie, potrzebujemy ludzi, by przeżyć, rozwijać się i budować systemy wsparcia.
Co powoduje fobię społeczną?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ człowiek jest tak złożoną istotą, że w zależności od indywidualnej wrażliwości, różne czynniki mogą mieć wpływ na powstanie fobii. Może mieć na to wpływ najwcześniejsza więź z matką. Jeśli więź ta była zaburzona intensywnym niepokojem i lękami, dziecko może być w późniejszym życiu predysponowane do fobii i lęków. Najnowsze badania dowodzą, że lęki mogą być nabyte ze środowiska, czyli dziecko może je niejako wysysać z mlekiem matki. Matka cierpiąca na zaburzenia nerwicowe może mieć bardziej ekstremalne zachowania wobec dziecka, wskazujące na nadopiekuńczość i potrzebę ciągłej ochrony. Dziecko wówczas zaczyna interpretować świat z punktu widzenia istoty bezbronnej, zależnej i niekompetentnej w świecie pełnym zagrożeń, co osłabia jego naturalną chęć odkrywania środowiska, a co za tym idzie, przeżywania także tych pozytywnych i przyjaznych doświadczeń.
Fobia społeczna zwykle objawia się około 13 roku życia. Naukowcy twierdzą, że jest ona silnie powiązana z negatywnymi doświadczeniami wieku szkolnego, a więc znęcania się nad dzieckiem, zastraszania i maltretowania psychicznego zarówno w szkole wśród rówieśników, jak i w domu. Nieśmiałe dzieci mają większe trudności w nawiązywaniu kontaktów z ludźmi i tę nieśmiałość mogą wnieść także w dorosłe życie. Także dzieci rodziców kontrolujących i apodyktycznych mają większą szansę na tę przypadłość. Biologiczne teorie mówią, że przyczyną może być nadwrażliwość części mózgu zwanej ciałem migdałowatym, która kontroluje reakcje na lęk.
Czym się objawia fobia społeczna?
Każdy człowiek jest inny i może doświadczać fobii w różny sposób, ale zazwyczaj problemy wyłaniają się w sytuacjach, gdzie trzeba rozmawiać z obcymi, przemawiać, jeść w towarzystwie innych, wchodzić do nieznanych pomieszczeń, używać publicznych łazienek, chodzić na randki, przyjęcia lub do szkoły. Niektóre z tych sytuacji nie muszą stanowić problemu, na przykład obiady w restauracji wśród obcych, mogą nie stanowić problemu, podczas gdy już udział w przyjęciach będzie stanowić prawdziwą trudność i wywoływać lęk, na tyle duży, że osoba zaczyna unikać takich sytuacji.
Osoba z fobią społeczną cierpi na różnego rodzaju lęki związane z możliwością bycia ocenianym, poniżonym lub ośmieszonym w sytuacji towarzyskiej. Paraliżować może ją lęk przed nadmiernym poceniem się, zaczerwienieniem policzków, drżeniem rąk lub powiedzeniem czegoś głupiego.
Osoba z fobią społeczną nie lubi być w centrum uwagi. Gdy już znajdzie się w stresującej dla siebie sytuacji, doświadcza objawów typowych dla zespołu zaburzeń lękowych i zespołu stresu, czyli szybkiego bicia serca, sztywności mięśni, zawrotów głowy, zaburzenia oddychania, niemożności złapania oddechu, biegunki lub bólu brzucha, a także wrażenia bycia „poza ciałem”.
Często cała energia mentalna poświęcona jest na budowanie niepokoju i demonizowanie lęku, a osoba cierpiąca nie może w pełni żyć własnym życiem, ponieważ będzie unikać sytuacji, które większość ludzi uznaje za normalne i przyjemne. Unikanie kontaktów społecznych ma wpływ na więzi międzyludzkie. Brak tych więzi lub ich ubogość ma poważny wpływ na poczucie własnej wartości, negatywne osądzanie siebie, depresję, nadwrażliwość na krytykę, słabe umiejętności społeczne, które nie udoskonalają się, ponieważ osoba unika kontaktów międzyludzkich.
Leczenie
Terapie poznawczo-behawioralne, podczas których identyfikuje się źródła lęku i normalizuje sytuacje prowokujące niepokój, najczęściej są efektywne w walce z fobią. W bezpiecznym środowisku, podczas terapii, krok po kroku stawia się nowe wyzwania, służące pokonaniu niepokoju i zachęca do przezwyciężenia stresujących sytuacji. Fobia społeczna, jak każdy lęk, może być pokonana przez doświadczenie. Gdy sytuacja wydaje się bardziej znormalizowana i przewidywalna, i gdy mamy za sobą doświadczenia, w których udało się lęk pokonać, wówczas jest go łatwiej całkowicie wyeliminować z życia.
Psychological Counseling Center prowadzi w języku polskim sześcioosobowe grupy dla osób zmagających się z depresją. Grupy spotykają się w piątki po południu. Komfortowa atmosfera, pełna poufność,wsparcie i ekspertyza psychologa zapewniają dogodne warunki do nauczenia się sposobów sprostania trudnej sytuacji i wychodzenia z depresji. Program oparty jest na psychologii pozytywnej. Po informacje proszę dzwoń: (847) 907-1166
Katarzyna Pilewicz LCPC, CADC
psycholog i psychoterapeutka licencjowana w stanie Illinois. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Obecnie prowadzi badania doktoranckie w Walden University na temat wpływu psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Członek American Psychological Association i PSI CHI. W swojej praktyce opiera się na holistycznym poglądzie o wzajemnym wpływie umysłu, ciała i środowiska. W swojej klinice w Deerfield zajmuje się leczeniem młodzieży i dorosłych z problemami psychologicznymi pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.
