Do szkół polonijnych w USA matura trafiła wraz z nauczycielami i dziećmi imigrantów z Polski. Nauczyciele, doskonale wiedząc jak silnie matura wpisana jest w tożsamość kulturową polskiej inteligencji, przeszczepili ideę na grunt szkół polonijnych. Dzieci imigrantów mogły utrzymać w ten sposób łączność z polską tradycją, którą znali ich rodzice. Obecnie, kiedy lwia część dzieci uczęszczających do szkół sobotnich przychodzi na świat w Stanach Zjednoczonych, tradycja zdawania matury jest silnie zakorzeniona w ich umysłach.
W tym roku ok. 500 uczniów z 38 szkół polonijnych w aglomeracji chicagowskiej zmierzyło się z egzaminem dojrzałości. Maturzyści nie kryli emocji związanych z najważniejszym testem w ciągu ich edukacji w polonijnych szkołach.
Matura w szkołach polonijnych różni się od tradycyjnej polskiej matury, ale dlatego właśnie ma ona rację bytu na emigracji. Nie oszukujmy się – nasze dzieci nie byłyby w stanie zdać polskiej matury, ale też nie miałoby to najmniejszego sensu. Szkoła jest dla uczniów, a szkoła polonijna zwłaszcza. Najważniejsze są w niej dzieci, ich potrzeby i możliwości, a nie programy nauczania i sztywne ramy wytyczane przez urzędników w Polsce. Poziom nauki, treści nauczania, materiały i wymagania dostosowywane są do możliwości uczniów, którzy na co dzień funkcjonują w amerykańskim systemie oświaty, a ich edukacja odbywa się w języku angielskim.
Dostosowanie matury do możliwości i potrzeb uczniów jest jedynym zdroworozsądkowym rozwiązaniem, dlatego matury w poszczególnych szkołach różnią się nieco od siebie. Zwykle jest to część ustna, na którą abiturienci przygotowują prezentację na wybrany przez siebie temat dotyczący kultury lub historii Polski (ale także polskiego sportu, motoryzacji, nauki, ekonomii – zainteresowanie i pasje naszych uczniów są imponujące) oraz część pisemna, na którą składać się może test wiedzy z historii i literatury, sprawdzian językowo-gramatyczny lub esej na podane tematy. W każdej szkole matura i poprzedzająca ją studniówka są wielkim wydarzeniem. Młodsze klasy z respektem i zaciekawieniem spoglądają na odświętnie ubranych, poważnych maturzystów i przeżywają panującą na korytarzach ciszę, ponieważ w tych dniach nie wolno hałasować czy biegać i mówi się tylko szeptem, by nie rozpraszać skupionych maturzystów.
Matura w polskiej szkole na emigracji jest potrzebna, ponieważ podnosi prestiż języka, nadaje ważność przedmiotom ojczystym – historii, wiedzy o kulturze i literaturze, a to stanowi o naszej tożsamości. To coś więcej niż pierogi i bigos – to poczucie zakorzenienia w bogactwie kulturowym kraju trwającego i rozwijającego się z niespotykanym uporem ponad tysiąc lat mimo zawirowań historii.
Anna Rosa
Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Ameryce
