Niedawno Detroit ogłosiło niewypłacalność. W rezultacie kryzysu ekonomicznego, dewastacji i wyludnienia oraz wysokiej przestępczości, wielu Polaków opuściło kolebkę amerykańskiej motoryzacji. Jednak sporo naszych rodaków nadal pozostaje w rejonie tego miasta. O tym, co trzyma ich w Michigan, jak zmienia się tamtejsza Polonia i o tym, czy Detroit ma szansę podźwignąć się z kryzysu, rozmawiamy z Polakami obecnie lub kiedyś związanymi z Motor City.
– Polonia trzyma się mocno − twierdzi w rozmowie z Dziennikiem Związkowym Jarek Rumin od 18 lat mieszkający w metropolii Detroit, organizator życia kulturalnego, były producent radiowy, właściciel biura podróży. – Nie jest tutaj tak źle. Nawet w czasie globalnego kryzysu gospodarczego w latach 2008-2010 polonijne biznesy nie odpoczywały i miały co robić.
Rumin nie planuje wyprowadzki. – Mam nadzieję, że nie będę musiał stąd wyjechać. Sporo Polaków owszem wyjechało z powodów ekonomicznych, a nowi nie przyjeżdżają. Zniknęło wiele miejsc pracy, ale nie zauważyłem, żeby wyprowadzali się Polonusi z mojej grupy wiekowej, tzn. w wieku 30-40 lat, mający rodziny i dzieci. Może łatwiej jest wyjechać osobom samotnym.
Rumin patrzy optymistycznie na przyszłość Detroit i Polonii. – Społeczność polonijna przesunęła się na północ od samego Detroit i skupiła się w rejonie Sterling Heights i Troy. Tam rozwijają się jej ośrodki − religijne, kulturalne, handlowe i biznesowe. Wierzę, że Detroit, gdzie 78 tys. budynków jest do wyburzenia, odrodzi się, jak feniks z popiołów. Już widać oznaki ożywienia ekonomicznego. Bardzo bogaci ludzie inwestują w nieruchomości, wprowadzają się drużyny sportowe. Jest nowy szef policji, który obiecuje prawdziwe, a nie wirtualne patrole na ulicach, chce zaprowadzić porządek i zwiększyć bezpieczeństwo.
Przyczyn upadku Detroit Rumin upatruje w polityce prowadzonej przez burmistrza Colemana Younga – Rasistowski burmistrz zmusił białych mieszkańców, by wyprowadzili się za ósmą milę (za granicę miasta – przyp. red.), zostali sami czarni.
Podobną opinię wyraża Ryszard Nytko, który od 28 lat pracuje w zakładach motoryzacyjnych Chryslera. -Bankructwo Detroit to wina mayora – konstatuje. Wyrzucił białych za ósmą milę i czarni doprowadzili do bankructwa.
Nytko zauważył jednak pewne oznaki wychodzenia się miasta z kryzysu. – Do Detroit wprowadza się dużo młodych ludzi. Przebudowują fabryki na mieszkania. Ale to chyba kropla w morzu. Odnowa Detroit może potrwać nawet 20 lat. Najważniejsze, by wrócili ludzie. Kiedyś było tu 1.5 mln mieszkańców teraz jest o ponad połowę mniej.
Podobnie jak pierwszy rozmówca wskazuje też na stabilność społeczności polonijnej rejonie Sterling Heights i Troy, około10-15 mil od granic Detroit. – Jest kościół Matki Boskiej Częstochowskiej, gdzie w niedzielę odprawiane są msze po polsku. Jest centrum kulturalne i ośrodek zdrowia, polska unia kredytowa, polski market, polskie biuro turystyczne, fryzjer itd.
Jednak Nytko nie wiąże już swojej przyszłości z Detroit. − Za kilka tygodni przechodzimy z żoną na wcześniejszą emeryturę. Planujemy sprzedać dom, w którym mieszkamy od 1996 r., a który jest już dla nas za duży, bo dzieci rozjechały się do różnych stanów. Chcemy przeprowadzić się do Kalifornii, bliżej syna.
Beata Kociołek, dziennikarka Wietrznego Radia 1080 AM wyjechała z Detroit 7 lat temu ze względów ekonomicznych i ze względu na bezpieczeństwo. – Widziałam, jak przestępczość rosła dosłownie z dnia na dzień. Jadąc samochodem trzeba było mieć drzwi zamknięte (na zamek – przyp.red.) i nie wolno było patrzeć na lewo i prawo, bo można było dostać kulę. Pewien Polak popatrzył i został trafiony.
Polonijną dziennikarkę nachodzą detroickie reminiscencje, gdy obserwuje kolejne akty przemocy w niebezpiecznych dzielnicach Chicago. – Ze zgrozą patrzę na to, co się dzieje w południowej dzielnicy. Władze miasta powinny przede wszystkim wyhamować przestępczość. Zwłaszcza, że rozpoczyna się rok szkolny i rodzice będą wysyłać dzieci do nowych szkół (po zamknięciu 49 budynków szkolnych przez CPS – przyp. red.).
Nasza rozmówczyni przyznaje, że władze Chicago już zrobiły dużo na rzecz utrzymania bezpieczeństwa. – Ale to jeszcze za mało. Jestem zwolenniczką patrolowania ulic Chicago przez żołnierzy Gwardii Narodowej Illinois – mówi Kociołek.
Alicja Otap
aa
a
