W dniach 7-9 września na Uniwersytecie Loyoli w Chicago odbyła się uroczysta konferencja z okazji 75-lecia powstania Polsko Amerykańskiego Towarzystwa Historycznego – instytucji, której misją jest badanie i promowanie historii i kultury polskiej diaspory i Polonii Amerykańskiej.
Na konferencję, która w dniach 7-9 września odbyła się na chicagowskim Uniwersytecie Loyoli, tłumnie przybyli historycy, socjologowie i inni badacze, zarówno ze Stanów Zjednoczonych, jak i z Polski. Program konferencji zawierał wykłady na tematy związane z działalnością i wkładem Towarzystwa w rozwój wiedzy i badań nad historią Polonii i imigracji. Uczestnicy dyskutowali zarówno o osiągnięciach Polsko Amerykańskiego Towarzystwa Historycznego (Polish American Historical Association, PAHA), jak i wyzwaniach, które przed organizacją stawia współczesność. Oprócz kilku paneli dyskusyjnych, uczestnicy konferencji mieli okazję zwiedzić Uniwesytet Loyoli, obejrzeć film „Czwarta Dzielnica”, uczestniczyć w uroczystym bankiecie wydanym w Konsulacie Generalnym RP w Chicago, a na zakończenie obchodów – zwiedzić istotne dla historii Polonii miejsca, po których gości oprowadzali znani historycy Polonii – Victoria Granacki i Domnik Pacyga.
– PAHA to bardzo istotna organizacja. Polonia musi znać swoją historię, aby zrozumieć swoją teraźniejszość. Organizacja od 75 lat pomaga dotrzeć naukowcom badającym historię Polonii do amerykańskich kręgów akademickich. PAHA może poszczycić się wieloma osiągnięciami, a organizację, dzięki napływowi nowych członków, szczególnie młodych naukowców i badaczy z Polaki, czeka świetlana przyszłość. Wraz z młodymi ludźmi nadchodzą nowe, świeże pomysły. Jestem pewien, że PAHA wciąż będzie prężnie się rozwijać, a za 25 lat obchodzić będzie 100-lecie swojej działalności – powiedział historyk Polonii, dr Dominik Pacyga.
W konferencji PAHA udział brali wybitni historycy zajmujący się tematyką Polonii Amerykańskiej, a wśród nich pofesorowie: James S. Pula, Donald Pienkos i Dominik Pacyga. Na konferencji obecni byli przedstawiciele wielu instytucji i organizacji, zarówno polskich, jak i amerykańskich: chicagowskiego Muzeum Polskiego, Muzeum Historii Polski w Warszawie, Chicago History Museum, Muzeum Imigracji czy Instytutu Józefa Piłsudskiego. Połowa uczestników konferencji to naukowcy i badacze z Polski, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu historią Polonii i polskiej diaspory. Prezesem organizacji, pierwszym pochodzącym z Polski, jest dr Anna Mazuriewicz, historyk z Uniwersytetu Gdańskiego.
– PAHA jest przede wszystkim organizacją akademicką, jej członkami są osoby zajmujące się badaniami historycznymi i socjologicznymi polskiej diaspory. Jako organizacja akademicka, która co roku organizuje konferencje i nieprzerwanie, od 1944 roku publikuje periodyk pt. „Polish American Studies”, Polsko Amerykańskie Towarzystwo Historyczne zajmuje stabilne i doceniane miejsce na scenie naukowej. Akademicka działalność PAHA jest niezwykle istotna. Naszymi zadaniami jest utrzymywanie wysokiego poziomu merytorycznego i rozwój badań nad polską diasporą w szerszym kontekście, nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale i w innych rejonach świata. Kolejnym obszarem działalności PAHA jest promocja badań nad Polonią i kontakty z polonijnymi organizacjami społecznymi i kulturalnymi. W tym zakresie zależy nam bardzo na rozszerzeniu działalności. Temu służą nowe inicjatywy, m.in. projekt Objects That Speak, umożliwiający prezentowanie indywidualnego doświadczenia członka polskiej grupy etnicznej w Stanach Zjednoczonych przez pryzmat rozmaitych obiektów – listów, dokumentów, instrumentów muzycznych i przedmiotów przywiezionych z Polski. Kolejny ciekawy projekt to przewodnik turystyczny po polonijnych miejscach w Stanach Zjednoczonych. Zabieramy się również za gromadzenie wspomnień z czasów drugiej wojny światowej, pochodzących od polskich uchodźców wojennych – powiedziała prezes Mazurkiewicz.
O podsumowanie dokonań organizacji w ostatnich latach poprosiliśmy organizatorkę konferencji, dyrektor Studiów Polskich na chicagowskim Uniwersytecie Loyoli, Bożenę Nowicką McLees: – W ciągu ostatnich lat organizacji udało się skonsolidować studia poświęcone diasporze, a szczególnie Polonii Amerykańskiej, zainteresować tą tematyką większą grupę naukowców z Polski i skonsolidować ich badania z pracami naukowców studiujących Polonię w Stanach Zjednoczonych. Przez dziesiątki lat te studia się rozmijały, ale od dwudziestu lat sytuacja zmieniła się radykalnie. Tę zmianę widać na rocznicowej konferencji Towarzystwa – połowa jej uczestników przyjechała z Polski. Dzięki temu zachodzi autentyczna wymiana opinii, badań i obserwacji. To bardzo cenne z naukowego punktu widzenia. Połączenie wysiłków naukowców z Polski i USA bardzo dobrze rokuje i tworzy nowe perspektywy badań nad polską diasporą.
Konsul generalny RP w Chicago, Piotr Janicki, który otworzył chicagowską konferencję, powiedział: – PAHA zajmuje się badaniem i przybliżaniem polskiej i polonijnej historii Amerykanom, ale także promowanie postaci Polaków związanych z amerykańską historią w Polsce. PAHA może się pochwalić ogromnym dorobkiem naukowym i wieloma niezwykle cennymi publikacjami. Na konferencji obecni są oczywiście historycy, ale także muzealnicy. To ważne, bo o historii powinniśmy rozmawiać nie tylko przez pryzmat literatury fachowej i publikacji naukowych, ale przybliżać ją wszystkim zainteresowanym, osobom niezwiązanym ze środowiskiem naukowym. Wizyta w muzeum to zawsze świetna okazja obcowania z historią, ale nie zapominajmy, ze żyjemy w czasach obrazu, stąd prezentacje multimedialne odgrywają w popularyzacji historii coraz istotniejszą rolę. Serdecznie gratuluję Polsko Amerykańskiemu Towarzystwu Historycznemu tak pięknego jubileuszu.
Partnerami jubileuszowej konferencji PAHA był Senat Rzeczpospolitej Polskiej, Polska Akademia Umiejętności, Uniwersytet Loyoli oraz Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Polsko Amerykańskiemu Towarzystwu Historycznemu serdecznie gratulujemy 75-lecia istnienia i życzymy wielu kolejnych lat owocnej i twórczej działalności.
Tekst i zdjęcia: Grzegorz Dziedzic
