W niedzielę 15 czerwca w Muzeum Polskim w Ameryce zostanie otwarta wystawa poświęcona wysiłkom jednostek Polskich Sił Zbrojnych (PSZ) na Zachodzie. Tegoroczne rocznice bitew: pod Monte Cassino w maju, pod Falaise w sierpniu oraz pod Arnhem we wrześniu – to tylko symbol wielu akcji Polaków biorących udział w wyzwoleniu Starego Kontynentu spod okupacji hitlerowskich Niemiec.
PSZ na Zachodzie tworzyły pod względem liczebności żołnierzy, lotników oraz marynarzy czwartą lub piątą armię aliantów po Związku Radzieckim, Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Francji. Statystyka ta jest trudna do potwierdzenia, gdyż Anglicy liczą wkład byłych kolonii, takich jak Kanada, Australia i Nowa Zelandia, jak i wojska kolonialne z Indii oraz Afryki jako wysiłek „angielski”. Polacy uzyskali swój status liczebny pomimo odcięcia od własnych źródeł dopływu żołnierzy z Polski.
Obecna wystawa pokazuje materiały archiwalne, jak i dokumenty pochodzące ze zbiorów muzealnych, i jest czwartym już podejściem do roli, jaką odegrała Polska w czasie II wojny światowej. W 1997 roku, z okazji 50-lecia demobilizacji PSZ, zorganizowany został przegląd całego okresu wojny. W 2008 roku MPA otrzymało wystawę z regionu Marche we Włoszech dotyczącą udziału 2. Korpusu w wyzwoleniu Ancony oraz szlaku bojowego zakończonego podczas wyzwolenia Bolonii, jak też i obecności 2. Korpusu we Włoszech w latach 1944–1946. W 2013 roku MPA oddało hołd lotnictwu polskiemu, wystawiając ekspozycję zorganizowaną przez weteranów w 1993 roku przed jej powrotem w roku obecnym do Szkoły Orląt w Dęblinie.
Niedzielnemu otwarciu będzie towarzyszyć premiera filmu o Feliksie Konarskim pt.: „Ref-Ren spod Monte Cassino” w reżyserii Jacka Piotra Latałły. Podczas tworzenia filmu wykorzystano filmowe, dźwiękowe i fotograficzne materiały archiwalne z okresu bitwy pod Monte Cassino pochodzące ze zbiorów Muzeum Polskiego w Ameryce. W filmie występują weterani spod Monte Cassino oraz przyjaciele autora pieśni z Chicago. Możemy też zobaczyć samego Feliksa Konarskiego we fragmencie wywiadu archiwalnego pochodzącego sprzed 25 lat.
Historyczne zbiory 12. Pułku Ułanów Podolskich zostaną wyeksponowane przez członków grupy rekonstruktorów a w otwarciu uczestniczyć będą żołnierze w mundurach z tej epoki. Jeśli dysponujecie Państwo materiałami historycznymi z tego okresu, które mogą wzbogacić nasze zbiory, chętnie je przyjmiemy.
Muzeum Polskie w Ameryce zaprasza Szanownych Państwa na otwarcie wystawy upamiętniającej 70. rocznicę walk Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w niedzielę 15 czerwca 2014 r. o godzinie 15.00 do Sali Głównej im. Sabiny Logisz. Nasz adres: 984 North Milwaukee Avenue, Chicago, IL 60642-4101. Wstęp 5 dolarów.
Jan M. Loryś
Muzeum Polskie w Ameryce
