Philadelphia Live Arts Festival i Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku, przy wsparciu i dzięki inicjatywie którego doszło do prezentacji spektaklu na tym ważnym festiwalu, zapraszają na „Operetkę” Witolda Gombrowicza, w reżyserii Michała Zadary i wykonaniu Teatru Capitol z Wrocławia.
Spektakl, prezentowany w ramach programu głównego festiwalu pięciokrotnie w dniach 10–13 września, poprzedzi spotkanie „Teatr Witolda Gombrowicza i Michała Zadary”, które odbędzie się 6 września w The University of the Arts w Filadelfii. Oprócz Michała Zadary, absolwenta tej uczelni, wezmą w nim udział Tom Sellar, redaktor naczelny magazynu Theater, wydawanego przez Yale University, i recenzent teatralny Village Voice oraz gość specjalny – Rita Gombrowicz, autorka ważnych biografii swojego męża i opiekunka jego spuścizny artystycznej.
„Operetka”, jeden z ważniejszych tekstów teatralnych XX wieku, będzie trzecią adaptacją twórczości Gombrowicza na Philadelphia Live Arts Festival. Po produkcjach współprezentowanych z Instytutem Kultury Polskiej w Nowym Jorku – nagrodzonym prestiżową nagrodą OBIE spektaklu „Hell Meets Henry Halfway” na podst. „Opętanych” w wykonaniu teatru Pig Iron (2004), oraz „Kilku błyskotliwych spostrzeżeniach” Teatru Dada von Bzdalöw (2007) – przyszedł czas na głośny spektakl Michała Zadary, o którym polska krytyka pisała: „Zadara pokazał makabrycznie śmieszną wizję społeczeństwa, którego elity są liche, ale odejście od nich kończy się w ramionach sekciarzy, populistów i manipulatorów” (Gazeta Wyborcza), „wierność autorowi, poczucie humoru, rozmiłowanie w przesadzie i brak złudzeń” (Polityka), czy „dzieło wyjątkowe” (Dziennik Teatralny).
Operetka była anachronicznym gatunkiem teatralnym już za czasów Gombrowicza, który celowo wybrał tę formę, by najdosadniej pokazać skostniałe, puste gesty i obyczaje elit i umieścić je w cieniu wielkich kataklizmów dziejowych XX wieku – faszyzmu i komunizmu. W interpretacji Zadary, jednego z najodważniejszych reżyserów młodego pokolenia, szaleństwo strojów i mód, muzyka, taniec, głupota i chaos dominują w historii o współczesnych wynudzonych notablach, zabawiających się w górskich spa i o “motłochu”, gotowym do rewolucji.
Nad „Operetką” Gombrowicz pracował od 1958 roku. Wydana po polsku przez Instytut Literacki w Paryżu w 1966 r., szybko została przetłumaczona na francuski, włoski, hiszpański i szwedzki. Francuską premierę miała wkrótce po śmierci Gombrowicza w paryskim Theâtre National Populaire, włoską – w Teatro Stabile w Aquila – w tym samym, 1969 roku. Pochód „Operetki” przez polskie sceny rozpoczął się legendarną inscenizacją Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym w Łodzi (1975). Premiera w Teatrze Capitol w 2007 r. była pierwszą realizacją „Operetki” w teatrze muzycznym, a nie jak dotąd – w dramatycznym.
Muzykę na potrzeby wrocławskiej produkcji napisał Leszek Możdżer, jeden z najwybitniejszych polskich muzyków jazzowych, pianista światowej klasy, oryginalny i odważnie poszukujący twórca. Stworzył muzykę w konwencji amerykańskiej, zmanierowanej szmiry popowej, nasyconą do granic przyzwoitości bluesowymi melizmatami, pełną amerykańskich, niesmacznych, irytujących zdobień, w głupocie swojej i w samozachwycie niezważającą na sensy zawarte w tekście – jak w programie spektaklu mówi o swojej pracy sam kompozytor. Jego muzyka jest jedną z najsilniejszych stron spektaklu, który grany będzie po polsku, z angielskimi napisami.
Philadelphia Live Arts and Philly Fringe Festival powstał w 1997 r., gdy Nick Stuccio, były tancerz Pennsylvania Ballet i producent teatralny wraz z choreografem Ericiem Choferem postanowili przenieść na grunt amerykański ideę festiwalu edynburskiego – najstarszej imprezy typu fringe na świecie. Podczas gdy w części Live Arts prezentowane są zespoły i artyści o wyrobionej już marce, Fringe daje szanse młodym artystom zaistnieć na profesjonalnej scenie. Rokrocznie festiwal prezentuje i wspiera prace około 2,000 młodych artystów. Od 2005 r. wystąpiło na nim ponad 300 artystów, w tym 30 teatrów z zagranicy, m.in. z Anglii, Argentyny, Belgii, Bułgarii, Chin, Holandii, Indii, Izraela, Japonii, Kanady, Niemiec, Norwegii i Polski.
W tym roku w programie głównym festiwalu będzie pokazanych 16 zespołów. Nick Stuccio wybrał do programu tegorocznego festiwalu „Operetkę” w reż. Michała Zadary podczas wizyty studyjnej w Polsce, zorganizowanej dla niego dwa lata wcześniej przez Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku.
Michał Zadara (ur. 1976) – reżyser teatralny, autor filmów niezależnych i instalacji video. W wieku 3 lat wyjechał z rodzicami z Polski. Studiował teatr i nauki polityczne w Swarthmore College pod Filadelfią oraz oceanografię w Sea Education Association w Massachusetts. Po studiach przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie m.in. zrealizował spektakl w nieistniejącym już teatrze off-off-Broadway Collective Unconscious. Ukończył studia na Wydziale Reżyserii Dramatu na PWST w Krakowie pod okiem Krystiana Lupy. Był asystentem Kazimierza Kutza, Jana Peszka i Armina Petrasa. Reżyserował w teatrach: Wybrzeże w Gdańsku, Starym w Krakowie, Współczesnym we Wrocławiu, Narodowym w Warszawie, Współczesnym w Szczecinie, Maxim Gorki w Berlinie, HaBima w Tel Awiwie, Capitol we Wrocławiu. Jest laureatem Paszportu Polityki w 2007 r. w dziedzinie teatru „za imponującą aktywność twórczą, za przedstawienia przywracające wiarę w to, że teatr jest przestrzenią artystycznej wolności”.
(Komunikat prasowy)
