Na otwartej 14 lutego wystawie Becoming Edvard Munch: Influence, Anxiety, and Myth w muzeum Instytytu Sztuki nie ma najbardziej znanego obrazu norweskiego artysty – „Krzyku”, którego od sensacyjnej kradzieży w 2004 roku nie wypożycza się za granicę.
Można jednak zobaczyć jego wersję litograficzną oraz ponad sto prac samego Muncha i liczne obrazy współczesnych mu artystów norweskich, francuskich i niemieckich, które ten wybitny malarz, jeden z prekursorów ekspresjonizmu, mógł widzieć i czerpać z nich inspirację.
Wielu znawców i krytyków uważa Muncha za chorego psychicznie; mówi się, że ponure tematy jego twórczości, wizje smutku, lęku, zazdrości, choroby i śmierci ukazują psychikę człowieka od dzieciństwa gnębionego neurastenią, depresją i innymi zaburzeniami. W latach 1930. i 40. – określone jako „sztuka zdegenerowana” – prace Muncha zostały, wraz z innymi dziełami sztuki nowoczesnej, usunięte z niemieckich muzeów.
Obecna wystawa w Art Institute prezentuje dorobek Muncha w szerokim kontekście sztuki mu współczesnej, jednocześnie ukazując rozwój jego osobowości na tle traumatycznych przeżyć, jakie były jego udziałem jeszcze w dzieciństwie. Choroby i śmierć – matki i kilkorga rodzeństwa – pozostawiły na artyście niezatarte ślady. Napisał w 1910 roku: „Choroba, szaleństwo i śmierć to były czarne anioły, pilnujące mojej kołyski”.
Wystawa została skonstruowana wokół najważniejszych tematów jego twórczości, wśród których wyodrębniono izolację, melancholię, niepokój, życie jako taniec, seks, kobietę fatalną, chorobę, śmierć, mity, przyrodę. W poszczególnych działach ekspozycji obok obrazów Muncha znajdują się prace innych artystów, a także krótkie, syntetyczne komentarze.
Choć ze znacznej większości obrazów i grafik Muchna emanują nastroje melancholii, niepokoju, napięcia, rozpaczy, zwiedzając wystawę można się przekonać, że wbrew obiegowym opiniom nie był on chory psychicznie. Nie tylko w pełni kontrolował rozwój swojej kariery – organizował wystawy, podejmował przemyślane decyzje dotyczące sprzedaży prac, był twórczym i technicznie nowatorskim grafikiem – ale czasem spod maski neurastenika wyłaniała się jaśniejsza strona jego osobowości; kochał kobiety, kochał przyrodę, a zwłaszcza morze i słońce.
Ta niezmiernie ciekawa i poszerzająca horyzonty wystawa będzie czynna do 26 kwietnia. Aby ją zobaczyć, trzeba wykupić specjalne, datowane bilety, których sprzedaż rozpoczęto w połowie stycznia. Do końca lutego, kiedy wstęp do muzeum jest bezpłatny, bilety na „Becoming Edvard Munch” kosztują połowę regularnej ceny ($10).
Od 1 marca bilety kosztują $20; dla studentów, uczniów, seniorów i mieszkańców Chicago $17, dla dzieci do 11 lat – wstęp bezpłatny.
Bilety na wystawę uprawniają do zwiedzania całego muzeum i są dostępne w kasach Art Institute, 111 S. Michigan Ave., przez telefon (312) 930-4040 i przez www.artinstituteofchicago.org.
Za bilety niewykorzystane w terminie ważności muzeum nie zwraca pieniędzy.
Wystawa jest otwarta w poniedziałki, wtorki, środy i piątki od godz. 11:30 rano do 5 po południu, w czwartki od 11:30 rano do 8 wieczorem, w soboty i niedziele od 11 rano do 5 po południu.
Krystyna Cygielska
