Na początku lipca do Instytutu Szopenowskiego w Warszawie dotarła ze Stanów Zjednoczonych niezwykła przesyłka-pianino marki Pleyel, rocznik 1847, sygnowane przez Fryderyka Chopina. Nadawcą cennego instrumentu, który podniebną transatlantycką trasę przebył w specjalnie sporządzonej skrzyni wyłożonej gąbką, była amerykańska Fundacja Chopinowska z siedzibą w Miami. Pianino wpaniałomyślnie podarował Fundacji prof. William W. Langebartel, emerytowany profesor Temple University, Amerykanin, którego z Polską łączy fascynacja muzyką Chopina. Profesor Langebartel dokonał darowizny w imieniu własnym i jego niedawno zmarłej ukochanej żony – Imelde Della Valle, poetki włoskiej. William Langebartel, który jest profesorem, specjalistą od języka niemieckiego i rosyjskiego, mieszka obecnie w Onno, nad Jeziorem Como we Włoszech, gdzie przygotowuje kolejne wydanie poezji Imelde Della Valle w języku włoskim i angielskim.
Dzięki Fundacji Chopinowskiej z Miami i amerykańskiemu akademikowi, miłośnikowi muzyki Chopina oraz poezji włoskiej, zakończyła się wieloletnia peregrynacja Pleyela, model E nr 13555, sygnowanego przez wielkiego polskiego kompozytora. Pianino zostało podpisane przez Fryderyka Chopina, prawdopodobnie na prośbę osoby kupującej, Madame Raymond z Jassy, która była uczennicą Chopina. Kompozytor osobiście wybrał instrument, a potem grał na nim.
Mówią o tym archiwalne dokumenty firmy Pleyel, w których podano cenę pianina z jego numerem, a także umieszczono zapis o wypłacie Chopinowi komisowego wysokości 100 franków.Chopin najwyraźniej lubił pianina tej firmy. Wiadomo, że podczas pobytu na Majorce grał na podobnym pianinie (Pleyel Nr 6668) komponując, między innymi, dwa polonezy opus 40.
Co do autentyczności Pleyela z chopinowskimi koligacjami to nie ma wątpliwości, że zarówno instrument jak i podpis Chopina, znajdujący się na drewnianej ramie wewnątrz pianina, są prawdziwe. Potwierdzają to, między innymi, list od paryskiej wytwórni instrumentu Pleyel, orzeczenie londyńskiego rzeczoznawcy Albi Rosenthala co do autentyczności podpisu Chopina, a także opinia Instytutu Chopinowskiego w Warszawie.
W połowie XIX wieku pianino trafiło do Mołdawii, skąd w 1970 roku zostało przesłane do Włoch. Tam zobaczył je i zakupił amerykański konsul w Mediolanie, by w grudniu 1977 roku przewieźć instrument do Stanów Zjednoczonych. Pięć lat temu zabytkowego Pleyela z podpisem najsławniejszego polskiego kompozytora wystawił w Los Angeles na sprzedaż za milion dolarów. Ofertę sprzedaży instrumentu właściciel przedłożył również Fundacji Chopinowskiej USA w Miami, ale ta niedochodowa organizacja nie dysponowała taką sumą. W środowisku polonijnym powstała nawet inicjatywa zbiórki pieniędzy na ten cel, ale ostatecznie wiosną tego roku pianino zakupił za $255,000 profesor Langebartel, by darować je Fundacji Chopinowskiej w USA.
Fundacja przyjęła cenny dar z ogromną wdzięcznością. Jednak postanowiła nie umieszczać pianina w swojej siedzibie w Miami, ale wysłać do Warszawy do Muzeum Chopinowskiego. Blanka Rosenstiel, Honorowy Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Miami i założycielka Fundacji Chopinowskiej USA stwierdziła, że nie wyobraża sobie lepszego miejsca dla tego instrumentu niż Warszawa, gdzie wielki Fryderyk mieszkał i gdzie jego imię jest uwielbiane przez wszystkich, a jego serce znajduje się wmurowane w Kościele Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu.
Zanim zabytkowy Pleyel tam trafił, amerykańska Fundacja Chopinowska musiała pokonać szereg trudności. Zarówno dyrektor wykonawczy Fundacji – Jadwiga Gewert jak i prezes Blanka Rosenstiel spędziły ostatnie tygodnie przed wysyłką pianina na załatwianiu licznych dokumentów, zabiegach o fundusze na opłacenie transportu i ubezpieczenia (ostatecznie te koszty zgodził się pokryć także prof. Langebartel) jak i na utarczkach ze specjalistyczną firmą spedycyjną.
Ponieważ klawiatura tego historycznego instrumentu jest wyłożona kością słoniową, przy odprawie celnej i w USA, i w Polsce potrzebny był zestaw dokumentów, wydanych przez władze amerykańskie, zwalniających wysyłkę instrumentu od zakazu obrotu przedmiotami wykonanymi z kości słoniowej. Oczekiwanie na uzyskanie takich dokumentów może trwać wiele tygodni. Dla przyśpieszenia procedury Fundacja użyła wpływów zaprzyjaźnionej posłanki do Kongresu z Florydy. Później, gdy okazało się, że skrzynia z instrumentem będzie transportowana drogą lotniczą tylko do Luksemburga, a stamtąd ma dotrzeć do Warszawy ciężarówką, powstały obawy czy transport drogowy nie spowoduje uszkodzenia antycznego pianina. W końcu, gdy przesyłka dotarła, spedytor zażądał, aby dokonano odbioru instrumentu w skrzyni bez jej otwierania. Instytut Szopenowski w Warszawie alarmował Fundację w Miami, że musi odbierać „kota w worku”.Wszystko zakończyło się jednak pomyślnie.
W ramach przygotowań do przyszłorocznych obchodów 200. rocznicy urodzin Chopina Instytut Fryderyka Chopina w Warszawie przygotowuje specjalną wystawę. Sygnowane przez kompozytora pianino Pleyel będzie ważną częścią nowej ekspozycji, a jednocześnie wkładem Amerykańskiej Fundacji Chopinowskiej w jubileusz upamiętniający największego polskiego kompozytora.
Fundacja Chopinowska USA, założona przez Blankę Rosenstiel w 1977 roku, znana jest z Amerykańskich Konkursów Chopinowskich w Miami oraz z serii koncertów chopinowskich na południowej Florydzie. Fundacja współpracuje również z wieloma organizacjami muzycznymi w USA, z organizacjami chopinowskimi na całym świecie, a także z Instytutem Fryderyka Chopina w Warszawie. W ramach współpracy z Instytutem młodzi pianiści polscy mają szanse koncertowania w USA, natomiast pianiści amerykańscy w Polsce. W kwietniu br. Julia Kociuban, niezwykle utalentowana 17-letnia zwyciężczyni Krajowego Konkursu Chopinowskiego, występowała w wielu miastach amerykańskich odnosząc spore sukcesy.
„sma edycja Amerykańskiego Krajowego Konkursu Chopinowskiego odbędzie się w Miami w terminie od 20 do 28 lutego 2010 roku
Wojciech Minicz
