Zdrowe kwasy tłuszczowe

To świetna wiadomość. Okazuje się, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, którym w ostatnich czasach poświęca się dużo miejsca z uwagi na ich dobroczynne działanie na organizm człowieka, chronią nerwy obwodowe przed uszkodzeniem, a także wspomagają regenerację już tych uszkodzonych. Do takich wniosków doszli naukowcy z Kolegium Queen Mary Uniwersytetu Londyńskiego. Wyniki swych badań opublikowali w prestiżowym periodyku „Journal of Neuroscience”.

ALA, DHA i EPA

Nerwy obwodowe przekazują informacje pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym (mózgiem i rdzeniem) a poszczególnymi narządami. Część somatyczna obwodowego układu nerwowego składa się z włókien nerwowych czuciowych oraz ruchowych. Włókna te przewodzą impulsy nerwowe pomiędzy receptorami, ośrodkowym układem nerwowym a mięśniami lub gruczołami. Część autonomiczna łączy ośrodkowy układ nerwowy i narządy wewnętrzne, jak np. serce, żołądek. Uszkodzenia obwodowego układu nerwowego, np. z powodu wypadku czy urazu, powodują niedowłady lub porażenia mięśni, bóle, osłabienie oraz zaburzenia czucia.

Niektóre z uszkodzeń nerwów obwodowych związane są z ich uciskiem przez inne struktury anatomiczne, np. zespół cieśni nadgarstka, zespół kanału łokciowego. Najgorsze jest to, że uszkodzone nerwy obwodowe słabo się regenerują. W rozwiązaniu problemu mogą pomóc długołańcuchowe, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Do tej grupy należą m.in. kwasy pełniące ważną rolę w odżywianiu człowieka: kwas alfa-linolenowy (ALA), kwas dokozaheksaenowy (DHA) i kwas eikozapentaenowy (EPA). Z ALA organizm produkuje samodzielnie DHA i EPA.

Istnieją silne dowody naukowe, że spożywanie kwasów tłuszczowych omega-3 wiąże się z obniżeniem poziomu trójglicerydów we krwi, a regularne ich przyjmowanie zmniejsza ryzyko wtórnych i pierwotnych zawałów serca. Pewne korzyści zaobserwowano również w takich stanach chorobowych, jak zaburzenia rytmu serca i reumatoidalne zapalenie stawów. Potwierdzono także, że omega-3 łagodzą stany zapalne, wzmacniają odporność i korzystnie wpływają na prawidłowy rozwój układu nerwowego dzieci. W kilku badaniach stwierdzono ich możliwe działanie przeciwnowotworowe, zwłaszcza w przypadku raka piersi, okrężnicy i prostaty.

Ochrona włókien
nerwowych

Autorami najnowszych badań są naukowcy z Kolegium Queen Mary Uniwersytetu Londyńskiego. Dla ich potrzeb wykorzystywali oni myszy zmodyfikowane genetycznie w ten sposób, że ich organizmy produkowały więcej kwasów tłuszczowych omega-3 niż organizmy osobników niezmodyfikowanych (możliwe to było dzięki wprowadzeniu genu fat-1, kodującego desaturazę kwasów tłuszczowych omega-3). W pierwszej fazie eksperymentu wyizolowano włókna nerwowe zarówno od myszy zwykłych, jak i zmodyfikowanych genetycznie, po czym zarówno na jednych, jak i na drugich symulowano uszkodzenie – jedną część komórek nerwowych rozciągano, inną pozbawiano dopływu tlenu.

Okazało się, że wyższa zawartość omega-3 w neuronach zmodyfikowanych zwierząt zapewniała dobrą ochronę przed uszkodzeniem z obydwu powodów. W ramach drugiej fazy eksperymentu u myszy zwykłych i zmodyfikowanych genetycznie prowokowano uraz nerwów obwodowych – poprzez miażdżenie nerwu kulszowego. Stwierdzono, że po urazie u myszy produkujących więcej omega-3 funkcje nerwu szybciej wracały do normy.

Nasze badania wskazują, że kwasy tłuszczowe omega-3 mogą chronić uszkodzone komórki nerwowe, co jest pierwszym istotnym krokiem do regeneracji tkanki nerwowej. W przyszłości związki te mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu uszkodzeń nerwów obwodowych – powiedziała prof. Adina Michael-Titus, która badania nadzorowała.

Najbogatsze źródła

Organizm nie potrafi zamieniać kwasów tłuszczowych z jednej grupy w inną. Może jedynie zamieniać je w inne kwasy z tej samej grupy. Wynika stąd potrzeba dostarczania wszystkich grup kwasów tłuszczowych we właściwych proporcjach. Dla zdrowia człowieka najistotniejsze są kwasy omega-3., omega-6 i omega-9 w proporcji 4:1:1.

Najlepszym źródłem ALA są: siemię lniane, olej lniany (ponad 50% zawartości kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3), orzechy włoskie, olej rzepakowy. Bezpośrednio do organizmu DHA i EPA można dostarczyć jedząc tłuste ryby morskie, w tym makrele, dorsze, śledzie, tuńczyki i łososie.