Medycyna w pigułce
Wejście w okres menopauzalny oznacza dla organizmu kobiety szereg zmian. Wiele kobiet zamyka się w sobie i wpada w wir bezradności, przestaje o siebie dbać. Podobnie rzecz się ma z andropauzą, jakkolwiek jej specyfika jest odmienna, obie mogą znacznie obniżyć jakość życia.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Międzynarodowe Towarzystwo Menopauzy ustanowiły dzień 18 października Światowym Dniem Menopauzy i Andropauzy.
Jego celem jest zwrócenie uwagi na problemy oraz sposoby walki z objawami i następstwami zmian zachodzących w organizmie około 50 roku życia.
Zacznijmy więc od wyjaśnienia definicji andropauzy (przekwitania męskiego), która spowodowana jest głównie rozpoczynającą się w pewnym wieku życia u mężczyzn postępującą niewydolnością hormonalną jąder, a bardziej precyzyjnie, zmniejszeniu się poziomu hormonów spowodowane głównie spadkiem produkcji testosteronu. Hormon ten jest odpowiedzialny za libido i sprawność seksualną, za stan fizyczny i psychiczny, ogólnie za „napęd” do życia.
Testosteron jest istotny nie tylko ze względu na erekcję i udane życie seksualne. Odgrywa również ważną rolę w budowaniu protein, produkcji krwinek, metabolizmie węglowodanów, prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, a także tworzeniu kości. Niski poziom testosteronu wpływa również niekorzystnie na prostatę. Częstymi objawami towarzyszącymi zaburzeniom hormonalnym w okresie andropauzy są: nerwowość, pogorszenie zdolności kojarzenia, zaburzenia snu, łatwe męczenie się, poczucie nienadążania za zmianami w pracy i życiu.
Niedobór testosteronu sprzyja miażdżycy, nadciśnieniu i osteoporozie. Objawów towarzyszących andropauzie może być więcej. W ich powstawaniu należy uwzględnić nie tylko predyspozycje genetyczne, ale także tryb życia, sposób odżywiania się czy nałogi. Stwarzają one podstawy do męskiej melancholii i czasu podsumowań własnych dokonań, co może rzutować na jakość życia osobistego, rodzinnego i zawodowego.
Wszystkie te „nieprawidłowości” pogarszają jakość życia mężczyzny, jego relacje w rodzinie i jego stosunek do pracy.
Męskie klimakterium lekarz może rozpoznać dzięki tzw. kwestionariuszowi Morleya, w którym pacjent odpowiada na 10 prostych pytań. Między innymi: „Czy obserwuje pan spadek popędu płciowego?”, „Czy zauważył pan ostatnio obniżenie aktywności ruchowej?”. Kolejnym etapem diagnozy jest badanie urologiczne oraz badanie poziomu hormonów. Leczenie andropauzy u mężczyzn jest tak samo ważne jak menopauzy u kobiet.
Leczenie, a raczej łagodzenie objawów andropauzy, polega na podawaniu preparatów testosteronu. Dzięki temu mężczyzna będzie mieć więcej energii i siły, a także pewności siebie. Zwiększy się także jego libido. Efekty takiej kuracji hormonalnej są widoczne po 3- 6 tygodniach jej stosowania. Innymi korzystnymi skutkami terapii hormonalnej jest zwiększenie gęstości kości i masy mięśniowej.
Menopauza – czas na pozytywne zmiany
Większość pań kojarzy menopauzę ze starością i utratą kobiecości, zwłaszcza gdy towarzyszą jej uciążliwe zmiany hormonalne, psychologiczne i fizyczne. Tymczasem nad wszystkimi zachodzącymi procesami można zapanować i z pewnością siebie wejść w nowy etap życia.
Menopauza (klimakterium, przekwitanie) to termin pochodzenia greckiego. Powstał ze złożenia dwóch słów: men – miesiąc oraz pauza – przerwa. W świecie medycyny oznacza ostatnią miesiączkę, czyli trwałe fizjologiczne zatrzymanie cykli miesięcznych. W znaczeniu biologicznym menopauza jest naturalnym okresem w życiu każdej dojrzałej kobiety i charakteryzuje się spadkiem wydzielania hormonów przez jajniki, co niesie za sobą kolejne ważne dla zdrowia i codziennego funkcjonowania konsekwencje. Ustanie comiesięcznej menstruacji, zmiany naczyniowo-ruchowe, zmiany w kośćcu, zaburzenia w metabolizmie węglowodanów i lipidów (często prowadzące do tycia), zaburzenia emocjonalne. Naturalny okres menopauzy to czas, kiedy zaprzestanie miesiączkowania nie jest wynikiem ingerencji farmakologicznej lub stanem po usunięciu chirurgicznym jajników. Proces ten dzieli się na:
PREMENOPAUZA – obejmuje kilka lat przed ostatnią miesiączką. W tym okresie jajniki produkują coraz mniej estrogenów.
MENOPAUZA – według definicji jest to ostatnie krwawienie miesiączkowe, po którym przez 12 miesięcy nie występuje miesiączka.
POSTMENOPAUZA – jest okresem występującym po menopauzie.
Czym menopauza nie jest na pewno?
Na pewno nie jest chorobą. Przestała być tematem tabu i obecnie mówi się o niej zupełnie otwarcie. Dzisiaj już wiemy, że menopauza jest najzupełniej naturalnym zaburzeniem endokrynologicznym, po prostu stanem niedoboru estrogenu. Malejący w organizmie kobiety poziom estrogenu powoduje wystąpienie zarówno długofalowych, jak i bieżących konsekwencji. Do tych pierwszych zalicza się schorzenia sercowo-naczyniowe oraz osteoporozę.
Jednym z charakterystycznych objawów menopauzy są uderzenia gorąca i nocne pocenie się. Mogą się pojawić w każdej chwili, w dzień lub w nocy i zwykle w towarzystwie bólu głowy i przyspieszonego bicia serca. Niski poziom estrogenu wywiera również niekorzystny wpływ na sen. Jednym z najwcześniej pojawiających się symptomów menopauzy jest właśnie bezsenność. Brak snu pozbawia kobietę energii, pogarsza samopoczucie i sprawia, że dawanie sobie rady ze stresem dnia codziennego robi się coraz trudniejsze. Najczęstszymi oznakami menopauzy są: depresje, niepokój, pobudliwość, skłonność do płaczu, huśtawka nastrojów, kłopoty z pamięcią. Często pojawiają się też stany zapalne pęcherza moczowego.
Kobiety po menopauzie mogą mieć też problemy z nietrzymaniem moczu w wyniku kaszlu, kichania czy dużego wysiłku fizycznego. Podstawową metodą lecznia objawów jak i skutków menopauzy jest hormonalna terapia zastępcza. Powinna być przeprowadzana pod ścisłą kontrolą lekarza.
Podstawową terapią jest terapia doustna, jednak obecnie istnieją też inne drogi podania hormonów:
• przezskórna (w formie plastrów powoli uwalniających lek hormonalny),
• domięśniowa (w formie wstrzyknięć),
• miejscowa (kremy, żele).
Świadomie zadbaj o siebie!
Stosując :
• Odpowiednią dietę (spożywaj produkty, których głównym źródłem są: soja, otręby pszenne, siemie lniane, jabłka oraz jagody), wzbogać dietę o wapń.
• Rzuć palenie.
• Ruch to zdrowie.
Pamiętaj o badaniach profilaktycznych (raz w roku wykonaj USG – ultrasonografię – piersi i narządu rodnego, mamografię, cytologię, badanie moczu, stężenie cholesterolu, a także badania hormonalne).
Znajdź czas dla siebie
• Myśl pozytywnie.
• Rozpieszczaj się i relaksuj.
Menopauza niewątpliwie zamyka pewien etap w życiu kobiety, ale jednocześnie pozwala otworzyć się jej na nowe doświadczenia. Menopauza nie musi ograniczać, a wręcz przeciwnie – może inspirować do refleksji i definiowania swojej kobiecości na nowo.
***
Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.
