Żeby zdrowym być
Dorota Feluś
Mimo zaawansowanego poziomu wiedzy współczesna nauka nie potrafi skutecznie walczyć z zanikiem pamięci. Spore nadzieje niosą ostatnie badania uczonych z Oxford University.
Badania oksfordzkich uczonych
Po ukończeniu 60. roku życia objętość mózgu przeciętnego osobnika zmniejsza się w skali roku o około 0,5%. W przypadku wystąpienia łagodnych zaburzeń poznawczych (MCI) zanik ten jest dwukrotnie szybszy, a w chorobie Alzheimera przyspiesza do 2,5% rocznie. Nad tym, jak zatrzymać ten niekorzystny proces, głowią się uczeni całego świata. Obiecujące wyniki przyniosły rezultaty badań naukowców z Oxford University, pracujących w ramach projektu „Investigate Memory and Ageing”. W ramach eksperymentu w okresie dwóch lat obserwowali oni niemal 170 osób z MCI i problemami językowymi (tego typu osoby najczęściej zapadają na różnego rodzaju demencje), przy czym połowie uczestników podawali codziennie tabletkę zawierającą zdecydowanie więcej witamin z grupy B (kwasu foliowego, witaminy B6 i B12) niż wynosi zalecana dzienna dawka. Taki a nie inny wybór witamin z grupy B podyktowany był dowiedzionym naukowo faktem, że właśnie te konkretnie frakcje obniżają poziom homocysteiny we krwi, a jak wiadomo homocysteina ma związek z szybszym zanikiem mózgu i chorobą Alzheimera. Pozostali uczestnicy przyjmowali placebo, czyli tabletki obojętne chemicznie. Po okresie badawczym zmierzono ponownie stopień zaniku mózgu. Wyniki zaskoczyły samych autorów badań. Okazało się bowiem, że podawanie witaminy B spowolniło zanik o 30%, a w niektórych przypadkach nawet o 50%. Kolejne badania mają odpowiedzieć na pytanie, czy przy pomocy witamin z grupy B faktycznie można zapobiegać chorobie Alzheimera.
Gdzie szukać cennych witamin
Wyniki badań nie oznaczają, że należy natychmiast zaopatrzyć się w rzeczone witaminy B i zażywać je garściami. Przed stosowaniem jakiejkolwiek suplementacji nieodzowna jest konsultacja z lekarzem. Oczywiście, nie zaszkodzi wzbogacić o wyżej wymienione witaminy naszą codzienną dietę.
Witamina B6
Rozpuszczalna w wodzie. Jej niedobór może wywołać objawy ze strony układu nerwowego, w tym: drgawki, bezsenność, pogorszenie samopoczucia, obniżenie sprawności procesów myślowych, zapalenie nerwów, a także zmniejszenie odporności na infekcje, stany zapalne skóry, anemię, kamicę nerkową, nudności, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśnia sercowego, zwiększenie ryzyka powstawania nowotworów. Zwiększa także ryzyko udaru i choroby niedokrwiennej serca (jest ważnym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy).
W dużych dawkach jest neurotoksyczna – może powodować np. neuropatię obwodową. Niepożądane zmiany ustępują wraz z zaprzestaniem nadmiernej suplementacji.
Do najbogatszych jej źródeł należą: ryby, mięso, ziemniaki i inne warzywa skrobiowe, niektóre owoce (np. banan).
Witamina B12
Rozpuszczalna w wodzie. Jej niedobór manifestuje się jako złożony zespół chorobowy, którego głównymi objawami są objawy neurologiczne (m.in. parestezje palców dłoni i stóp, osłabienie, niepewność chodu, zaburzenia czucia dotyku, osłabienie siły mięśniowej kończyn), hematologiczne (niedokrwistość) i psychiatryczne (m.in. zaburzenia poznawcze i zachowania, apatia, drażliwość, stany depresyjne). Objawem niedoboru witaminy B12 może być także przedwczesne siwienie i zażółcenie skóry o charakterystycznym, cytrynowym odcieniu.
Nie jest toksyczna, jednakże przy stosowaniu przez dłuższy czas bardzo dużych dawek może wystąpić uczulenie i krwotok z jam nosowych.
Do najbogatszych jej źródeł należą: produkty mięsne, ryby, drób, jajka, mleko i jego przetwory. Jej aktywną postać zawierają grzyby, czyli wbrew panującym poglądom jej źródłem nie są jedynie produkty odzwierzęce.
Kwas foliowy (wit. B9)
Rozpuszczalny w wodzie. Jego niedobór może powodować: zahamowanie wzrostu i odbudowy komórek w organizmie, anemię megaloblasatyczną (mała ilość czerwonych ciałek we krwi), uczucie przemęczenia i kłopoty z koncentracją, stany niepokoju, lęku, depresję, nadmierną drażliwość, bezsenność, roztargnienie, problemy z pamięcią, zaburzenia w trawieniu i we wchłanianiu składników odżywczych, niedożywienie, biegunkę, zmniejszony apetyt, utratę masy ciała, stany zapalne języka oraz błony śluzowej warg, bóle głowy, kołatanie serca, przedwczesną siwiznę, a u dzieci i młodzieży zahamowanie wzrostu.
Jego nadmiar może manifestować się: bezsennością, rozdrażnieniem, depresją, zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, skórnymi reakcjami alergicznymi, w rzadkich przypadkach skurczem oskrzeli, a w czasie ciąży zwiększonym ryzykiem zachorowania przez dziecko na astmę.
Do najbogatszych jego źródeł należą: liściaste warzywa, szczególnie zielonolistne takie jak sałata, szpinak, kapusta, brokuły, szparagi, kalafiory, brukselka, a także pomidory, groch, fasola, soczewica, soja, buraki, orzechy, ziarna słonecznika, drożdże piwne, wątroba, żółtko jaj, pszenica, pomarańcze, banany, awokado.