Żeby zdrowym być
Dorota Feluś
Okres świąteczno-noworoczny i karnawału to czas posiadówek przy suto zastawionych stołach. Reakcją na bezruch i zdecydowanie większą niż zwykle ilość spożytych kalorii jest bunt układu pokarmowego. Objawia się on najczęściej bólami brzucha, wzdęciami, zaparciami lub biegunkami, a także zgagą. W usunięciu tych nieprzyjemnych dolegliwości, zarówno doraźnie, jak i na dłuższą metę, pomogą stare sprawdzone metody domowe.
Zgaga
Zgaga, czyli piekący ból za mostkiem (nie bierzemy tutaj pod uwagę podobnego bólu, jaki może pojawić się w wyniku zawału serca), jest objawem cofania się treści pokarmowej wymieszanej z sokiem trawiennym, którego składnikiem jest m.in. kwas solny, z żołądka do przełyku. Dochodzi do niego głównie na skutek osłabienia mięśnia zwieracza przełyku znajdującego się w miejscu łączenia się przełyku z żołądkiem. Zgadze sprzyjają przede wszystkim zbyt obfite posiłki, ale również ostre przyprawy, słodkie i ciężkie desery (torty, pączki), kawa, alkohol, tłuste i smażone potrawy, palenie papierosów (nikotyna pobudza wydzielanie kwasu solnego), a także przyjmowane na pusty żołądek niektóre leki, np. aspiryna. W przypadku obfitego posiłku jedzenie długo zalega w żołądku i nadtrawione przez soki trawienne może powracać do przełyku.
Jak sobie pomóc:
• założyć luźne ubranie (przy tendencji do zgagi unikać noszenia ciasnych ubrań, a przede wszystkim bielizny modelującej sylwetkę),
• sięgnąć po suszone morele i migdały, które zobojętniają kwasy żołądkowe,
• pić dużo wody mineralnej niegazowanej, najlepiej źródlanej z dużą zawartością magnezu, oraz herbatę ziołową z prawoślazu albo rumianku (uwaga: nie pić herbaty z mięty pieprzowej, bo ta działa rozkurczowo na dolny zwieracz przełyku), a także galaretkę z nasion lnu,
• jeść kisiele i galaretki,
• jadać częściej, ale mniej,
• dokładnie przeżuwać każdy kęs, nie popijając przy tym (powinno się pić między posiłkami),
• unikać potraw tłustych, słodkich, pikantnych, smażonych,
• do minimum ograniczyć picie alkoholu i kawy, które podrażniają śluzówkę żołądka i wzmagają produkcję soków trawiennych,
• po jedzeniu unikać wysiłku fizycznego,
• ostatni posiłek zjadać 2-3 godziny przed spoczynkiem,
• spać na lewym boku z głową lekko uniesioną.
Wzdęcia
Wzdęcia są skutkiem nadmiaru gazów w jelitach, a te z kolei mogą pojawić się po spożyciu zbyt dużej ilości produktów mlecznych i strączkowych, pieczywa razowego, napojów gazowanych, ale i na skutek łykania powietrza w trakcie posiłku (gdy jemy za szybko lub mówimy równocześnie przełykając pokarm).
Jak sobie pomóc:
• gorący napar z kopru włoskiego – łyżeczkę nasion zalać szklanką zimnej wody i przez 15 minut gotować na wolnym ogniu, przecedzić, pić małymi łykami,
• gorący napar z kminku – dwie łyżeczki zmielonego kminku zalać wrzątkiem i naparzać pod przykryciem przez 15 minut,
• delikatny masaż brzucha (wokół pępka) zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara,
• ciepłe okłady, np. z użyciem termofora (ciepło przyspiesza usuwanie gazów z organizmu),
• dodawać do potraw wzdymających szczyptę imbiru lub czosnku.
Zaparcia
Pojawiają się, gdy w diecie jest zbyt mało błonnika. Często są objawem zbyt długiego bezruchu przy równoczesnym spożyciu większych ilości słodyczy, kawy i mocnej herbaty.
Jak sobie pomóc:
• pić na czczo minimum jedną szklankę ciepłej, przegotowanej wody z sokiem z cytryny i łyżeczką miodu,
• jeść suszone śliwki lub pić śliwkowy napój (10 suszonych śliwek zalać na noc ciepłą, przegotowaną wodą, rano wodę wypić, a śliwki zjeść),
• pić kompot z suszonych śliwek, taki sam, jaki pije się podczas wigilii,
• przed snem spożyć papkę otrębowo-lnianą – dwie łyżki stołowe zmielonego siemienia zalać niewielką ilością ciepłej, przegotowanej wody, a gdy napęcznieje, dodać otręby pszenne i wymieszać, po czym spożyć, popijając wodą,
• wprowadzić do diety jak najwięcej warzyw i owoców, kasz, otrębów i czystej wody mineralnej niegazowanej,
• jak najwięcej się ruszać.
Biegunki
Najczęściej są skutkiem infekcji wirusowej lub bakteryjnej, ale także wzmożonego stresu. Nie musi być powodem obaw pod warunkiem, że nie doprowadzi do odwodnienia organizmu.
Jak sobie pomóc:
• przede wszystkim należy pić niemal bez przerwy, małymi łykami, najlepiej przegotowaną wodę; dobry jest również napar z rumianku lub mięty,
• przy podejrzeniu zatrucia wskazana jest odgazowana cola,
• dobrze jest pozwolić organizmowi odpocząć całkowicie od jedzenia przez kilka godzin,
• pożywienie wprowadzać stopniowo, zaczynając od słabej, lekko osłodzonej herbaty z sucharami lub namoczonym w niej czerstwym pieczywem; następnego dnia można jeść kleik ryżowy (szklanka ryżu ugotowanego z 6 szklankami wody), krakersy, kaszę jęczmienną na miękko, grysik, gotowane warzywa (najlepiej marchew),
• pić napar z suszonych jagód borówki czernicy – łyżkę stołową suszonych owoców zalać szklanką wrzątku, po 15 minutach odcedzić i wypić, gdy jest jeszcze bardzo ciepła; zaleca się picie 5-6 szklanek dziennie aż do ustąpienia dolegliwości.
