Konsekwencje zmiany czasu

Choć zmiana czasu na „zimowy” kojarzy się wszystkim z dodatkową godziną spania, to trzeba sobie zdać sprawę, że przesunięcie wskazówek zegara nie pozostaje bez wpływu na nasze zdrowie. Wymusza bowiem zmiany na naszym zegarze biologicznym, a rozregulowanie go może mieć nieprzyjemne skutki.

Oszczędności natury ekonomicznej

Z przeprowadzonych kiedyś, dawno temu, wyliczeń wynika, że zmiana czasu (z jęz. ang. Daylight Saving Time) przynosi wyraźne oszczędności natury ekonomicznej. Twierdzi się, że przyczynia się do efektywniejszego wykorzystania światła dziennego i oszczędności energii elektrycznej. Tezę tę podważa dziś wielu ekspertów. Ich zdaniem różnicowanie czasu letniego i zimowego w XXI wieku nie ma sensu między innymi z uwagi na zmieniające się zużycie prądu każdego roku oraz zmiany zużycia prądu zależnie od pogody. Co więcej, obecnie wiele osób pracuje w pomieszczeniach, co i tak wiąże się ze sporym zużyciem prądu. Dr Mayer Hillman obliczył, że rezygnacja z zimowej zmiany czasu i przesunięcie zegarków o godzinę na wiosnę zapewniłyby osobom dorosłym średnio 300 godzin światła słonecznego rocznie w zależności od typowego planu dnia.

Pionierami w rozróżnianiu czasu na letni i zimowy byli Niemcy, którzy wprowadzili go do praktyki w 1916 r. Pomysł ten przyjęli Anglicy, a następnie Amerykanie. W Polsce zmiana czasu została wprowadzona w okresie międzywojennym, a nieprzerwanie stosuje się ją od 1977 roku.

Dziś zmianę czasu stosuje się w około 70 krajach na całym świecie. Czasu nie zmienia Rosja. Od pewnego czasu w różnych krajach trwają dyskusje nad tym, by odejść od tego zwyczaju. Naukowcy brytyjscy uważają, że rezygnując z przesuwania zegarów zyskalibyśmy więcej czasu na korzystną dla zdrowia aktywność fizyczną.

Skutki dla zdrowia

Choć badania przeprowadzone w Szwecji pokazały, że dodatkowa godzina snu, którą dostajemy wraz ze zmianą czasu, chroni przed zawałami serca (w okresie tygodnia od zmiany czasu ich liczba spada o parę procent), to skutki zmiany czasu odczuwa nie tylko serce, ale cały organizm. I nie jest z tego zadowolony. Przesunięcie wskazówek zegara wymusza bowiem zmiany w naszym zegarze biologicznym. A rozregulowanie go może mieć i najczęściej ma nieprzyjemne skutki. Istnieją badania, które dowodzą, że przestawianie zegarków na „czas zimowy” może zdrowiu wręcz szkodzić. Jak mówił prezydent Dmitrij Miedwiediew, zapowiadając w Rosji rezygnację z podobnych zmian, „konieczność przystosowania się do nowego czasu wiąże się ze stresem i chorobami”.

Człowiek jest przystosowany do tego, że pewne zmiany zachodzą cyklicznie, np. zmieniają się pory roku, zmienia się temperatura, a także długość dni i nocy. Jednak zachodzi to bardzo powoli i nie stanowi zagrożenia dla organizmu. Dla osób kładących się spać regularnie o tej samej porze zmiana czasu na zimowy może powodować zaburzenia snu – kłopoty z zaśnięciem i płytki sen. To przekłada się na rozdrażnienie i obniżony nastrój. Jednak na pogorszeniu nastroju się nie kończy. Osoby o wrażliwych organizmach mogą się spodziewać kłopotów z koncentracją, dezorientacji i zmęczenia. Utrata równowagi w organizmie może spowodować kłopoty z apetytem i problemy żołądkowo-jelitowe. Wszystko dlatego, że zmiana rytmu dobowego wpływa na gospodarkę hormonalną organizmu.

Przy zmianach czasu najbardziej cierpią osoby nadwrażliwe, chore na depresję, zaburzenia lękowe. Są to ludzie nadzwyczaj wrażliwi i chaos związany z jakąkolwiek zmianą pogłębia ich cierpienie. Bardzo podatny na zmiany czasu jest również organizm dziecka. Może ono chcieć położyć się spać wcześniej, jednak w rzeczywistości wcale nie będzie to wcześniej, ale o tej samej co zwykle porze. Powoli zegar biologiczny się wyreguluje, ale trzeba na to czasu.

Jak sobie radzić

Zmiana czasu na zimowy zachodzi z dnia na dzień, a ludzki organizm może potrzebować nawet kilkunastu dni, żeby się do niej przystosować. Jak można mu w tym pomóc? Należy zadbać, by codziennie zapewnić sobie minimum siedem godzin snu oraz jeść wartościowe, lekkostrawne posiłki. Aby zachować dobre samopoczucie, nie należy sięgać po środki nasenne – tylko pogorszą nasz stan. Kofeina także nam nie służy – może przepędzić na krótko zmęczenie, jednak ostatecznie spowoduje większe rozdrażnienie i spadek koncentracji. Warto natomiast w tym czasie przebywać jak najwięcej na świeżym powietrzu i „łapać” maksymalną ilość promieni słonecznych (można też poddać się fototerapii czyli naświetlaniu sztucznym światłem), a przede wszystkim pozwolić sobie na nieco rozleniwienia i być dla siebie wyrozumiałym.