Żeby zdrowym być
Dorota Feluś
Epidemią naszych czasów jest bez wątpienia cukrzyca. Mimo iż chorują na nią nawet niemowlęta, to najczęściej występuje ona u ludzi w wieku średnim i u starszych. Nieleczona może być przyczyną m.in. utraty wzroku, niewydolności nerek, uszkodzenia włókien nerwowych, sprzyjających miażdżycy zmian w naczyniach krwionośnych.
Czym jest cukrzyca
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną wywołaną brakiem lub nieprawidłowym działaniem insuliny, która charakteryzuje się podwyższonym stężeniem glukozy (hiperglikemią) we krwi. Insulina to hormon wytwarzany w trzustce przez tzw. komórki beta. Bierze udział w regulacji wszystkich procesów przemiany materii zachodzących w organizmie człowieka, m.in. odpowiada za proces przechodzenia glukozy z krwi do komórek, gdzie ta ostatnia jest zużywana jako materiał energetyczny. Jej brak prowadzi do gromadzenia się glukozy we krwi i odwodnienia organizmu poprzez wydalanie jej w dużych ilościach z moczem. Pozbawione glukozy mięśnie, w których materiałem energetycznym stają się białka i tłuszcze, stopniowo zanikają. Skutkami cukrzycy są zmiany zwyrodnieniowe nerek, krwawienia do gałek ocznych, zaćma, zwężenie naczyń krwionośnych i choroby serca, udar mózgu. A także kwasica ketonowa. Ta ostatnia może wystąpić, gdy w organizmie nagromadzi się zbyt duża ilość związków kwasowych, zwanych ciałami ketonowymi, i doprowadzić do tzw. śpiączki cukrzycowej i śmierci.
Rodzaje cukrzycy
Najbardziej rozpowszechnione rodzaje cukrzycy to:
– cukrzyca typu I – zwana insulinozależną lub cukrzycą młodzieńczą, jest powodowana uszkodzeniem komórek beta trzustki prawdopodobnie przez infekcję wirusową. Występuje głównie u dzieci i młodzieży.
– cukrzyca typu II – zwana insulinoniezależną lub cukrzycą dorosłych, polega na niedoborze insuliny wskutek zaburzenia wydzielania insuliny przez komórki beta trzustki, połączonym z upośledzoną wrażliwością komórek na jej działanie. Odpowiada za około 90 proc. wszystkich przypadków zachorowań.
Inne, mniej rozpowszechnione, typy cukrzycy to:
– cukrzyca występująca u kobiet w ciąży i ustępująca po porodzie.
– cukrzyca związana z przyjmowaniem niektórych leków albo z operacyjnym usunięciem trzustki.
Symptomy
– zwiększone stężenie glukozy we krwi po spożyciu węglowodanów lub niezależnie (na czczo poziom cukru przekracza 26 mg/dl, 2 godziny po posiłku – 200 mg/dl),
– senność,
– zmęczenie,,
– ogólne osłabienie,
– wzmożenie pragnienia i apetytu,
– chudnięcie,
– częste oddawanie moczu,
– nudności, wymioty,
– zaburzenia widzenia,
– u kobiet infekcje pochwy, zatrzymanie miesiączki,
– u mężczyzn – impotencja,
– przy kwasicy ketonowej słodkawy, zbliżony do acetonu zapach w wydychanym przez chorego powietrzu.
Objawy cukrzycy typu II są trudniejsze do uchwycenia i mogą nie budzić podejrzeń przez długi czas (są chorzy, u których pomimo wysokich poziomów cukru, nie zauważa się żadnych objawów). Szacuje się, że ponad połowa chorych nie jest świadoma swojego stanu.
Czynniki ryzyka
Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia cukrzycy są:
– pokrewieństwo z chorymi na cukrzycę,
– wiek,
– otyłość,
– nadciśnienie tętnicze,
– siedzący tryb życia,
– zaburzenia tolerancji glukozy,
– przewlekłe choroby trzustki i wątroby,
– wysoki poziom cholesterolu we krwi,
– nagła utrata wagi,
– nagłe osłabienie organizmu.
Leczenie
Najlepszą metodą leczenia cukrzycy typu I jest intensywna insulinoterapia. Polega ona na dostarczaniu organizmowi, poprzez wstrzykiwanie kilka razy w ciągu doby, takiej dawki insuliny, aby poziom cukru we krwi był zbliżony do poziomu u ludzi zdrowych. Stosuje się również ciągłą infuzję insuliny za pomocą pompy insulinowej, ale tego typu terapia jest rzadko stosowana ze względu na koszt, jak również trudność w samokontroli chorego (najczęściej stosowana jest u kobiet w ciąży chorujących na cukrzycę).
Podstawą leczenia cukrzycy typu II jest dążenie do obniżenia podwyższonego poziomu cukru we krwi, ścisła kontrola ciśnienia tętniczego oraz poziomu cholesterolu we krwi. Ważną rolę odgrywają tutaj również ćwiczenia fizyczne i odpowiednia dieta. Te ostatnie elementy mają szczególnie duże znaczenie jeśli chodzi o osoby otyłe, które poprzez zmniejszenie swojej wagi przy pomocy dobrze dobranego zestawu ćwiczeń fizycznych i odpowiedniej diety mogą wcale nie musieć przyjmować leków.
Profilaktyka
Profilaktyka, jak w większości chorób, również i w tym przypadku polega w znacznej mierze na prowadzeniu zdrowego trybu życia. Najważniejszymi jej elementami są, szczególnie w przypadku osób otyłych lub prowadzących siedzący tryb życia:
– regularne badanie poziomu cukru we krwi i moczu, zwłaszcza po 45 roku życia,
– przestrzeganie zdrowej i odpowiedniej diety,
– regularna aktywność fizyczna.
Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniom rynku cukiernia Oak Mill Bakery wprowadziła specjalną linię produktów dla cukrzyków. Nie tylko nie zawierają one cukru, ale są lekkostrawne i bardzo smaczne.
