Po raz pierwszy w wieloletnich potyczkach USA z Izraelem w sprawie żydowskich osiedli na Zachodnim Brzegu amerykański prezydent zdołał odizolować tę kwestię od innych elementów poparcia dla Izraela.
Zmiana podejścia do tego zagadnienia jest szczególnie widoczna w Kongresie, na który Izrael mógł liczyć zawsze, ilekroć administracja podnosiła tę sprawę. Wizyta premiera Benjamina Netanyahu na Kapitolu w dniu 18 maja wyglądała inaczej niż wszystkie poprzednie. Po naciskach prez. Baracka Obamy odnośnie zamrożenia budowy osiedli, Netanyahu spotkała przykra niespodzianka w Kongresie. Odniósł wrażenie, że jego stanowisko w sprawie osiedli spotkało się z dobrze skoordynowanym atakiem. Krytyczne słowa padły ze strony kongresowych liderów, ustawodawców z komitetów spraw zagranicznych, a nawet grupy żydowskich członków Izby Reprezentantów.
Wśród krytyków znalazł się przewodniczący senackiego Komitetu Spraw Zagranicznych, demokrata z Massachusetts, John Kerry; przewodniczący senackiego Komitetu Sił Zbrojnych, demokrata z Michigan, sen. Carl Levin; przewodniczący izbowego Komitetu Stosunków Zagranicznych, demokrata kongr. Howard Berman i demokrata z Kalifornii, kongr. Henry Waxman.
Ustawodawcy żydowskiego pochodzenia uważali, że na nich spoczywa odpowiedzialność za uświadomienie Netanyahu, jak bardzo musi się liczyć z nastrojami administracji i Kongresu.
Poza sporami w kwesii osiedli członkowie Kongresu wyrazili dla Izraela pełne poparcie w każdej innej sprawie.
Ustawodawcy nie godzą się na wysuwanie warunków Palestyńczykom przed przystąpieniem Izraela do pokojowych rozmów.
Izraelski premier nie znalazł większego poparcia dla swego stanowiska w sprawie osiedli również wśród zorganizowanej społeczności żydowskiej w USA.
„Nawet najbardziej konserwatywne instytucje żydowsko-amerykańskie nie chcą wojny w sprawie osiedli”, mówi David Twersky, do niedawna doradca ds. międzynarodowych w Kongresie Amerykańsko-Żydowskim. „Mogą powiedzieć, że administracja przywiązuje do tego zbyt wielką wagę, lecz nie będą argumentować, że Żydzi mają prawo do zasiedlenia całej ziemi izraelskiej (w pojęciu biblijnym)”.
Wśród grup zrzeszonych w Konferencji Prezesów Głównych Organizacji Amerykańsko-Żydowskich, tylko jedna, Organizacja Syjonistów w Ameryce, poparła Netanyahu i potępiła stanowisko administracji USA, jako „nielogiczne, niesprawiedliwe i niebezpieczne”.
Prez. Obama zabiega o zamrożenie rozbudowy osiedli żydowskich w ramach wysiłków Białego Domu na rzecz wznowienia procesu pokojowego, co stanowi część szerzej zakrojonej strategii zbliżenia Izraela i jego arabskich nieprzyjaciół do wspólnego postawienia oporu przeciw potencjalnemu zagrożeniu nuklearnemu ze strony Iranu.
Netanyahu nie przyjął tego argumentu ani żądań dotyczących zamrożenia rozbudowy osiedli. W czasie pobytu w Waszyngtonie zachował w tej sprawie milczenie. Po powrocie do kraju, na spotkaniu ze swoim gabinetem powiedział: „Żądań całkowitego wstrzymania budowy nie da się usprawiedliwić. Nie sądzę, by ktokolwiek z was mógł zaakceptować”.
Minister obrony Izraela, Ehud Barak, poradził: „Musimy znaleźć sposób na wytłumaczenie Amerykanom, że nie ma żadnego związku między naszymi przyczółkami a Iranem. Nie jest tak, że w chwili, gdy zburzymy nielegalne osiedle, Iran porzuci ambicje nuklearne”.
26 maja Netanyahu wysłał delegację, z ministrem Danem Meridorem na czele, do specjalnego wysłannika USA, Georgea Mitchella, z nową ofertą. Izrael zaproponował ustąpienie z nielegalnych przyczółków, w zamian za zgodę na rozbudowę osiedli, konieczną z powodu przyrostu naturalnego.
Po raz pierwszy Izrael wystąpił z podobną ofertą w 2003 roku.
(Na podst. Forward – eg)
