(AP) – Kalifornia znalazła się w ciężkim kłopocie. W budżecie zabrakło $24 miliardów na pokrycie bieżących wydatków, kwoty wyższej niż wynoszą roczne rachunki wielu innych stanów. Dlaczego mieszkańców innych części Ameryki może obchodzić fakt, że dom Google i Walt Disney Co. w tym tygodniu przestanie płacić za swoje rachunki? Wszystkie stany cierpią z powodu recesji.
Niektóre są w gorszej sytuacji niż Kalifornia, która wytwarza 12% produktu krajowego i notuje najwyższą sprzedaż detaliczną, wysyła do skarbu federalnego więcej niż otrzymuje. Za każdy wpłacony dolar dostaje z powrotem 80 centów. Znaczy to, że Kalifornijczycy przyczyniają się do utrzymania programów socjalnych w całych Stanach Zjednoczonych.
Podczas gdy deficyt dotyka tylko stanu, to pogłębiające się problemy finansowe Kalifornii utrudniają odnowę ekonomiczną całego kraju. Kiedy 38.3 miliona Kalifornijczyków zaczyna oszczędzać, to cierpią na tym wszystkie biznesy, od Teksasu do Michigan. Jeśli gospodarka Kalifornii ulegnie dalszemu pogorszeniu, to ucierpi na tym gospodarka USA.
Nawet gdyby kalifornijscy ustawodawcy szybko rozwiązali problem deficytu, to wiązałoby się to z dalszymi cięciami wydatków i zwolnieniami z pracy.
Kalifornia już od kliku miesięcy stosuje ograniczenia. W maju bezrobocie wzrosło tam do 11.5%. Zatwierdzone w lutym przez gubernatora Schwarzeneggera podwyżki podatków od dochodów, sprzedaży i użytkowania dróg przyczyniły się do ograniczenia indywidualnych wydatków.
Dochody Kalifornijczyków w 2008 roku spadły po raz pierwszy od wielkiej depresji. W ciągu pierwszych 5 miesięcy tego roku wpływy do stanowej kasy z podatków od dochodów zmniejszyły się o 34%.
Ograniczanie wydatków jest szczególnie widoczne na rynku samochodowym. W porównaniu z ub. rokiem sprzedaż pojazdów spadła o 40%. Ponadto agencje stanowe odwołały zamówienia na setki nowych samochodów.
Ponieważ $1.7 bilionowa gospodarka Kalifornii jest ważna dla całego kraju, to stanowy skarbnik zwrócił się do władz federalnych o pomoc w formie gwarancji, co pozwoliłoby na zaciągnięcie krótkoterminowych pożyczek na niski procent i zaoszczędziłoby kalifornijskim podatnikom setki milionów dolarów.
Członkowie Kongresu nie chcą stwarzać precedensu. Wiele stanów i miast ma problemy finansowe. Jeśli Kalifornia dostanie pomoc, to inni również będą żądać pomocy.
W Waszyngtonie Kalifornia ma opinię stanu wydającego pieniądze bez ograniczeń. Nawet jeśli tak było przed recesją, to w tej chwili zarzut ten nie jest sprawiedliwy. Rząd stanowy zmniejszył wydatki o $15 miliardów i planuje zlikwidować deficyt poprzez dalsze cięcia.
Pracownicy stanowi będą zmuszani do brania trzech bezpłatnych, wolnych dni każdego miesiąca. Studentom grozi odebranie stypendiów. Ubogie dzieci nie będą mogły korzystać z bezpłatnej opieki medycznej.
Kalifornii grozi utrata dalszego miliona miejsc pracy. Według przewidywań Jeffa Michaela z Business Forcasting Center, na początku 2010 roku bezrobocie w Kalifornii dojdzie do 12.3%.
Ekonomista Stephen Le-vy, dyrektor Center for Continuing Study of the California Economy w Palo Alto, wzywa rząd do wydania kolejnego pakietu stymulacyjnego dla wszystkich stanów, by mogły uniknąć cięć w programach socjalnych, niosących pomoc osobom najbardziej potrzebującym. „Stany nie są odpowiedzialne za recesję”, podkreśla Levy. (eg)
