Republikanie, w tym Donald Trump, krytykują administrację prezydenta Baracka Obamy za rzekomy okup wypłacony Iranowi, który według nich miał być nagrodą za zwolnienie z więzień czterech Amerykanów aresztowanych pod nieprawdziwymi zarzutami, m.in. szpiegostwa.
Jak podał w środę „Wall Street Journal”, w styczniu br. nieoznakowany samolot przywiózł z USA do Iranu 400 milionów dolarów w gotówce. W tym samym czasie rząd w Teheranie zwolnił czterech obywateli amerykańskich, m.in. dziennikarza „Washington Post” Jasona Rezaiana.
Rzecznik Departamentu Stanu John Kirby oświadczył, że pieniądze były pierwszą ratą kwoty, jaką USA postanowiły zapłacić Iranowi w ramach umowy rozstrzygającej sądowy spór związany z zakupem broni przez ten kraj za 1,7 miliarda dolarów, dokonanym na krótko przed rewolucją islamską, która w 1979 r. obaliła prozachodni reżim szacha. Iran przekazał te fundusze do USA, ale po rewolucji Waszyngton wstrzymał dostawy broni dla islamskiego reżimu, a 1,7 mld dol. zostało zamrożonych w amerykańskich bankach.
Rzecznik oświadczył, że przywiezione do Iranu 400 mln dol. „nie było okupem”, bo negocjacje w sprawie zwolnienia więźniów toczyły się osobnym torem.
„Fundusze przekazane do Iranu były związane jedynie z uregulowaniem zadawnionych roszczeń, rozpatrywanych przez trybunał w Hadze” – stwierdził Kirby w wydanym przez Departament Stanu oświadczeniu.
W wywiadzie dla prawicowej telewizji „Fox News” powiedział: „To były ich (Iranu – PAP) pieniądze. My nie płacimy okupów”.
Jednak według „WSJ” przedstawiciele administracji przyznali, że w czasie negocjacji na temat zwolnienia Amerykanów Irańczycy powiedzieli im, że chcą otrzymać gotówkę, aby pokazać, że dostali coś w zamian za uwolnienie więźniów.
„WSJ” podał też, że prezydent Obama nie poinformował opinii publicznej o wypłacie 400 mln dol., kiedy 17 stycznia ogłosił rozstrzygnięcie sporu o irańskie roszczenia.
W środę Republikanie w Kongresie ostro skrytykowali rząd, twierdząc, że wypłata pieniędzy zachęca Iran do dalszych zatrzymań Amerykanów.
„Setki milionów w kieszeni terrorystycznego reżimu oznaczają, że region ten stanie się bardziej niebezpieczny. A płacenie okupu naraża jeszcze bardziej życie Amerykanów” – powiedział republikański przewodniczący komisji spraw zagranicznych Izby Reprezentantów Ed Royce.
Już po otrzymaniu przez Iran 400 mln dol. Strażnicy Rewolucji aresztowali w Iranie dwóch Amerykanów irańskiego pochodzenia.
Głos w sprawie zabrał także republikański kandydat do Białego Domu Donald Trump.
„Nasza niekompetentna sekretarz stanu Hillary Clinton pierwsza rozpoczęła rozmowy, aby wypłacić Iranowi, w gotówce, 400 milionów dolarów. Skandal!” – napisał na Twitterze.
Republikanie od dawna krytykują zeszłoroczne porozumienie administracji Obamy (i innych mocarstw) z Iranem przewidujące ograniczenie irańskiego programu nuklearnego w zamian za zniesienie sankcji wobec tego kraju. Ich zdaniem Teheran nie dotrzyma warunków umowy, a fundusze pozyskane dzięki uchyleniu sankcji pozwolą mu na dalsze zbrojenia i sponsorowanie terroryzmu.
Uwolnienie amerykańskich więźniów i wypłata 400 mln dol. zbiegły się w czasie z ostatecznym zniesieniem sankcji.
400 mln dol. wypłacono Iranowi w banknotach euro, frankach szwajcarskich i innych walutach, gdyż prawo USA wciąż zabrania transakcji z Iranem w dolarach.
Z Waszyngtonu Tomasz Zalewski (PAP)
